Αναβρυτή, Μυστράς Λακωνίας, για πεζοπορία στον Ταΰγετο

Η Αναβρυτή είναι ορεινό χωριό του Ταΰγετου, κτισμένο σε υψόμετρο 790 μ. Αποτελεί σημαντικό κόμβο για τα περισσότερα πεζοπορικά μονοπάτια, καθώς από την Αναβρυτή, περνάει ένα τμήμα από το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4, Μυστράς – Άγιος Δημήτριος.

Το όνομα Αναβρυτή προέρχεται από τη λέξη «αναβρύω» που σημαίνει αναβλύζω. Υπήρξε κεφαλοχώρι, καθώς στις αρχές του 20^ου αι., στην ευρύτερη περιοχή αναπτύχθηκε η υδροκίνητη βιοτεχνία, με κυριότερη τη βυρσοδεψία.

Τα παλιά πέτρινα διώροφα σπίτια, σήμερα εγκαταλειμμένα, είχαν ενσωματωμένες μικρές βιοτεχνίες όπως υποδηματοποιία, ταπητουργία, κηροπλαστεία, υφαντουργεία κλπ. Οι γυναίκες του χωριού έφτιαχναν υφαντά στους αργαλειούς, πάνινες παντόφλες, μάλλινα χαλιά κλπ.

Στο χωριό αναπτύχθηκε αρκετά και κατασκευή «τσαντίλων», δηλαδή η επεξεργασία των νημάτων και η κατασκευή πανιών για τα λιοτρίβια. Η επεξεργασία γινόταν σε μια μεγάλη σπηλιά, όπου υπήρχε η δυνατότητα να κρεμούν το μαλλί, που έπαιρναν από τα ζώα, για να το προστατέψουν από τις καιρικές συνθήκες. Στη συνέχεια το μαλλί γινόταν το νήμα που έφτιαχναν τις «τσαντίλες». Δίπλα από τη σπηλιά σώζεται το μικρό εκκλησάκι της Υπαπαντής, που είχαν φτιάξει οι ντόπιοι για προστασία.

Εκτός από τη βιοτεχνία οι κάτοικοι ασχολούνταν και με την κτηνοτροφία. Η πρώτη ύλη, όπως το μαλλί και το δέρμα, που συντηρούνταν οι βιοτεχνίες, ήταν και από τη δική τους παραγωγή. Το χωριό ερήμωσε μετά το 1940 όπου οι κάτοικοι μετανάστευσαν κυρίως στην Αμερική και τον Καναδά.

Η Αναβρυτή ήταν έδρα του Δήμου Βρυσεών, ενώ σήμερα ο οικισμός ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Μυστρά. Ο Σύλλογος Βρυσεών Αναβρυτής Νέας Υόρκης, είναι ο 1^ος και παλαιότερος, από το 1901, ελληνικός σύλλογος στην Αμερική. Σήμερα στην Αναβρυτή, ζουν ελάχιστοι κάτοικοι, κυρίως ηλικιωμένοι.

ΑΝΑΒΡΥΤΗ – ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

Εκκλησία Άγιος Νικόλαος

Η ενοριακή εκκλησία του χωριού, με το ψηλό καμπαναριό. Στο εσωτερικό ξεχωρίζει το τέμπλο και οι παλιές τοιχογραφίες. Γιορτάζει στις 6 Δεκέμβρη, του Αγίου Νικολάου.

Μεταβυζαντινές εκκλησίες

Η Αναβρυτή έχει πολλές μεταβυζαντινές εκκλησίες και ξωκλήσια για να επισκεφθείτε, όπως ο Άη Στρατηγός, ο Άγιος Γεώργιος, ο Άγιος Ιωάννης Αναβρυτής, η Παναγίτσα.

Βοτανικό & Γεωπονικό Μουσείο Αναβρυτής

Στεγάζεται στο σχολείο του χωριού και θα δείτε πλήθος πετρωμάτων και φυτών από την ευρύτερη περιοχή του Ταΰγετου.

Ιερά Μονή Φανερωμένης ή Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου

Βρίσκεται στα ΒΑ. της Αναβρυτής και αποτελεί Μετόχι της Μονής των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Λακωνίας (κοντά στο χωριό Χρύσαφα, του Πάρνωνα, 8 km ΒΑ. της Σπάρτης). Κτίστηκε γύρω στα 1835-1840, στη θέση παλιού ναού, που ήταν αφιερωμένος επίσης στην Παναγία.

Σύμφωνα με την παράδοση, η Εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης, που απεικονίζει την Κοίμηση της Παναγίας, βρέθηκε ύστερα από υπόδειξη της Παναγίας σ’ ένα παιδί, μετέπειτα κτήτορα και ιερομόναχο της Μονής, Αθανάσιο Λαδόπουλο.

Η εικόνα βρέθηκε μέσα σε σπήλαιο, στη θέση «Ασκηταρίο», εκεί που είναι κτισμένο σήμερα το μοναστήρι. Από το αρχικό μοναστήρι σώζονται μόνο κάποια κελιά.

Είναι αντρική Μονή, σήμερα έχει μόνο ένα μοναχό, και γιορτάζει στις 8 Σεπτέμβρη, στο Γενέθλιο της Παναγίας και όχι στην Κοίμηση (πληροφορίες, www.immspartis.gr, τηλέφωνο Μονής : 27310 21781, π. Ιερόθεος).

ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΕΣ -ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΝΑΒΡΥΤΗ

Οι ορειβατικές & πεζοπορικές διαδρομές από την Αναβρυτή γίνονται από ένα Δίκτυο Μονοπατιών, χαρτογραφημένων και με ειδική σήμανση, από τμήμα του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Ε4 και του Εθνικού Μονοπατιού Ε32.

Ενδεικτικά οι πιο κοντινές, στο χωρίο, διαδρομές είναι :

Μυστράς –Μονή Φανερωμένης –Αναβρυτή, τμήμα του Ε4 (διάρκεια 2 ώρες και 30’)

Η διαδρομή ξεκινάει από το Μυστρά, μέσω του Ε4, το οποίο κινείται αρχικά σε ασφαλτόδρομο (3 km) και στη συνέχεια σε χωματόδρομο (5 km), μέχρι το ξωκλήσι Σωτήρα ή Μεταμόρφωση Σωτήρος (460 μ. διάρκεια 1 ώρα και 10’). Στη συνέχεια αρχίζει η ανάβαση, από μονοπάτι που διασχίζει την κοιλάδα του ρέματος Λαγκάδα και καταλήγει στη Μ. Φανερωμένης, περιοχή Χρυσολάγκαδο (780 μ., διάρκεια 50’). Από τη Μ. Φανερωμένη, η διαδρομή, ακολουθεί για λίγο τον ασφάλτινο δρόμο και μετά μπαίνει σε παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι, μέχρι την Αναβρυτή (790 μ., διάρκεια 30’).

Μονή Φανερωμένης -Περγανταίικα -Σέλα -Ταϋγέτη, τμήμα του Ε4 (6,4 km, διάρκεια περίπου 2 ώρες)

Aπό Αναβρυτή (790 μ.), μέσω του Ε4, προς Μονή Φανερωμένης (780 μ.), συναντάτε τη διακλάδωση στο ξωκλήσι Αη Στρατηγός . Αφήνετε το Ε4, και μπαίνετε σε μονοπάτι, προς τη θέση Ώμος. Στο ξέφωτο μπορείτε να θαυμάσετε τη θέα προς το χωριό και το μοναστήρι. Το μονοπάτι συνεχίζει σε μεγάλη κόκκινη ορθοπλαγιά και καταλήγει στο συνοικισμό Περγανταίικα ή Περγαντέικα (840 μ.), στις πλαγιές του όρους Ξεροβούνα.

Αν θέλετε μπορείτε να ανηφορίσετε προς Σέλα (1.120 μ., διάρκεια 30’), από μονοπάτι δίπλα σε χαμηλούς θάμνους.

Από Σέλα υπάρχει μονοπάτι προς Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής, με πηγή για να ξαποστάσετε. Η Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής (17^ου αι.), έχει χαρακτηριστεί ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο και προστατεύεται την 5^η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (μπορείτε να φτάσετε από Μυστρά, και με το αυτοκίνητο).

Από το δρόμο, συνεχίζετε μέχρι το χωρίο Ταϋγέτη ή Μπαρσινίκος ή Βαρσινίκος (700 μ., διάρκεια 20’). Η Ταϋγέτη είναι κτισμένη μέσα στα πλατάνια, με πλούσια βλάστηση. Από την Ταϋγέτη ο ασφάλτινος δρόμος σας οδηγεί στο Μυστρά. Διαφορετικά υπάρχει λιθόστρωτο μονοπάτι που ξεκινάει από τη μεγάλη πηγή, στην είσοδο της Ταϋγέτης, προς το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου (400 μ.) και καταλήγει στο Μυστρά (320 μ., διάρκεια 1 ώρα).

Μονή Φανερωμένης-Παναγία Ζαγούνα- Παρόρι (3,7 km, διάρκεια 1 ώρα και 25’)

Από Αναβρυτή (790 μ.), μέσω του Ε4, προς Μονή Φανερωμένης (780 μ.). Αφήνετε το Ε4 και μπαίνετε στο χωμάτινο μονοπάτι που οδηγεί στο ξωκλήσι Άγιος Δημήτριος (700 μ.) όπου υπάρχει διακλάδωση προς το παλιό εκκλησάκι Παναγία Ζαγούνα (590 μ.), κτισμένο μέσα σε βράχο, ήδη από το 1754.

Η πεζοπορική διαδρομή συνεχίζετε, σε κατάβαση, προς το χωριό Παρόρι ή Παρόρειο ή Κέραμος, θέση στάση λεωφορείου (270 μ., διάρκεια 45’).

Σωτήρα-Παναγία Λαγκαδιώτισσα-Παρόρι (2 km, διάρκεια 40’)

Από Αναβρυτή (790 μ.), μέσω του Ε4, προς Μονή Φανερωμένης (780 μ.). Συνεχίζετε στο Ε4 μέχρι το ξωκλήσι Σωτήρα ή Μεταμόρφωση Σωτήρος (460 μ.). Στη θέση αυτή υπάρχει διακλάδωση όπου το μονοπάτι, διασχίζει το Φαράγγι της Λαγκαδιώτισσας, και καταλήγει στο σπηλαιώδη ναό της Παναγίας Λαγκαδιώτισσας (12^ος αι.), (περίπου 400 μ., διάρκεια 30’).

Συνεχίζετε, σε κατάβαση, προς το χωριό Παρόρι (300 μ., διάρκεια 10’), όπου μπορείτε να ξεκουραστείτε ή να καθίσετε στην πλατεία, σε κάποια από τις ταβέρνες του χωριού. Το Παρόρι φημίζεται για τις πολλές πηγές, με τα κρύα νερά, και τα πλατάνια .

Αναβρυτή – Λακκώματα, τμήμα του Ε4 (διάρκεια 2 ώρες)

Από Αναβρυτή (790 μ.), μέσα από καλλιέργειες, και παράλληλα με τις παλιές πεζούλες, το χωμάτινο μονοπάτι συναντάει το γεφύρι στην Πλατανίτσα, και τη Μεγάλη Βρύση. Μετά συνεχίζει για λίγο στο δρόμο και στη συνέχεια μπαίνει σε παλιό μονοπάτι, με πεζούλες, μέχρι τα Λακκώματα (ανηφορικό, στα 1.280 μ.). Στα Λακκώματα υπάρχει διαμορφωμένος χώρος αναψυχής και πηγή.

Αν θέλετε μπορείτε να συνεχίσετε, μέσω του Ε4, για την πηγή Βαρβάρα και το Ορειβατικό Καταφύγιο ΕΟΣ, του Ταΰγετου (1.550 μ., διάρκεια 2 ώρες και 45’).

Λακκώματα – Λιβάδι – Τσάρκος (3,6 km, διάρκεια 1 ώρα και 45’)

Από τα Λακκώματα (1.280 μ.), υπάρχει ανηφορικό μονοπάτι, προς θέση Λιβάδι (1.370 μ.), που οδηγεί, μέσα από πυκνό δάσος μαύρου πεύκου και έλατου, προς τη θέση Τσάρκος «Βοτανικός Σταθμός» (1.700 μ.). Από το Τσάρκος, συνεχίζει Ν., προς την κορυφή Σπανακάκι (2.024 μ.).

Αναβρυτή – Λιβάδι , τμήμα Ε4 & Ε32 (5,3 km,διάρκεια 1 ώρα και 45’)

Από Αναβρυτή, το μονοπάτι, μέρος του Ε4, αντί για Λακκώματα, σας οδηγεί στην πηγή Καρπενόρεμα (υπάρχει διακλάδωση, περίπου στα 1.050 μ.). Μετά τη διακλάδωση, συνεχίζει για τη θέση Λιβάδι (ξέφωτο, στα 1.370 μ.), μέσα από πυκνό δάσος μαύρου πεύκου και έλατου. Από τη θέση Λιβάδι, και Εθνικό Μονοπάτι Ε32,φτάνετε στην κορυφή Σπανακάκι (2.024 μ.).

Η ορειβατική διαδρομή, μέσω του Ε32, διασχίζει την αλπική ζώνη του Ταΰγετου, και καταλήγει στην κορυφή «Προφήτης Ηλίας» (2.404 μ.). Ο «Προφήτης Ηλίας» είναι η ψηλότερη του Ταΰγετου, και ολόκληρης της Πελοποννήσου.

Στην κορυφή υπάρχει το ερειπωμένο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία ή Αγιολάς (2.404 μ.), όπου κάθε χρόνο, στις 20 Ιουλίου, ανεβαίνει κόσμος για το ετήσιο προσκύνημα.

Πηγή Μαγγανιάρη – Ορειβατικό Καταφύγιο – Κορυφή «Προφήτης Ηλίας», τμήμα Ε4 & Ε32 (8,5 Km, διάρκεια 4 ώρες και 15’)

Η ορειβατική διαδρομή ξεκινάει από την πηγή Μαγγανιάρη (980 μ.), όπου θα φτάσετε οδικώς, από το χωριό Παλαιοπαναγιά.

Ακολουθείτε το μονοπάτι που οδηγεί, μέσα από πυκνό δάσος μαύρου πεύκου, στην πηγή Τρίποδας (περίπου 1.250 μ.). Συνεχίζετε, μέσω το Ε4, προς την πηγή Βαρβάρας και το Ορειβατικό Καταφύγιο ΕΟΣ (1.550 μ., διάρκεια 1 ώρα και 30’).

Αν θέλετε μπορείτε να συνεχίσετε την ανάβαση, ακολουθώντας το Εθνικό Μονοπάτι Ε32, μέχρι τη θέση Πόρτες (περίπου 2.120 μ., διάρκεια 2 ώρες και 15’). Το μονοπάτι, διασχίζει την αλπική ζώνη του Ταΰγετου, και φτάνει στην κορυφή «Προφήτης Ηλίας» (2.404 μ., διάρκεια 30’).

Αναβρυτή – Άγιος Ιωάννης (3,5 km, διάρκεια 1 ώρα)

Από Αναβρυτή (790 μ.) το μονοπάτι ξεκινάει από την άκρη του χωριού, στο Βοτανικό Μουσείο, και μέσα από πυκνό δάσος με βελανιδιές, καρυδιές, πεύκα κλπ φτάνει στη θέση Αέρας. Η θέση Αέρας, βρίσκεται στο Φαράγγι Αναβρυτής, που ενδείκνυνται για την παρατήρηση πουλιών, καθώς εδώ φωλιάζουν άγρια πουλιά, κάργιες, πετροκότσυφες, βραχοκιρκίνεζα (σπάνιο είδος γερακιού) κλπ. Στη συνέχεια κατηφορίζει προς το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου ή Άη Γιώργης (400 μ.). Το λιθόστρωτο μονοπάτι είναι από τα ωραιότερα του Ταΰγετου, καθώς είναι χαραγμένο στην παρειά της χαράδρας του φαραγγιού.

Από εδώ συνεχίζετε, πάνω στο δρόμο, για το χωριό Άγιος Ιωάννης (210 μ.). Ο Άγιος Ιωάννης Λακωνίας είναι κτισμένος μέσα σε πορτοκαλεώνες και θα βρείτε καφενεία και ταβέρνες για φαγητό. Ο ασφάλτινος δρόμος οδηγεί προς Σπάρτη και το Μυστρά.

Περισσότερες πληροφορίες για τα πεζοπορικά μονοπάτια του Ταΰγετου :

ΕΟΣ Σπάρτης, Γκορτζολόγου97, Σπάρτη, τηλ. : 2731 022574, https://eosspartis.gr
Δήμος Σπάρτης, Ευαγγελιστρίας 85-87 Σπάρτη, τηλ. : 27310 22226, 27310 81866, http://sparti.gov.gr
Για την διαμονή σας στο καταφύγιο Ταΰγετου, επικοινωνήστε με τον έφορο καταφυγίων Παν. Παππά τηλ. 6945832701
Ο ξενώνας «Αρχοντικό», στην Αναβρυτή διαθέτει οδηγό βουνού για εξορμήσεις στην περιοχή, www.kaneltrekking.gr.

ΑΝΑΒΡΥΤΗ –ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Ορεινός αγώνας δρόμου «ΒΡΥΣΕΑΔΑ» – Αγώνας Βουνού Αναβρυτής

Ορεινός αγώνας δρόμου στον Ταΰγετο, μήκους 13 km με θετική υψομετρική 790 μ., με τη συμμετοχή αθλητών. Γίνεται, το Σεπτέμβρη, και ξεκινάει από την Αναβρυτή (πληροφορίες, www.vryseada.gr)

Αγώνας «Spartan Race»

Ξεκίνησε από την Αμερική και γίνεται κάθε χρόνο, σε διάφορες χώρες του κόσμου. Από το 2017 πραγματοποιείται και στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Σπάρτη, την πόλη που ενέπνευσε τους ξένους για τη συγκεκριμένη διοργάνωση. Το αγώνισμα περιλαμβάνει, τρέξιμο, στίβο μάχης, διάφορα εμπόδια, στάδια εκγύμνασης κλπ.

Ο αγώνας «Spartan Race» διεξάγεται από 1-3 Νοέμβρη 2019. Ξεκινάει από τη Σπάρτη και περνάει από πολλά σημεία και χωριά. Από την Αναβρυτή, θα φτάσει τις νυκτερινές ώρες (πληροφορίες, https://www.spartanrace.gr).

ΠΑΣΧΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΒΡΥΤΗ

Το Πάσχα στην Αναβρυτή γίνεται με ιδιαίτερη κατάνυξη, στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται περιφορά του Επιταφίου, στα δρομάκια του χωριού, με φαναράκια και πυρσούς. Στη συνέχεια, μετά το τέλος της λειτουργίας, ο Σύλλογος Βρυσεατών και φίλων της Αναβρυτής «Η Φανερωμένη» προσφέρει, δωρεάν σε όλους, τσάι του βουνού με μέλι, στο καφενείο του χωριού.

ΑΝΑΒΡΥΤΗ – ΔΙΑΜΟΝΗ & ΦΑΓΗΤΟ

«Αρχοντικό», ξενώνας & εστιατόριο (μόνο για τους πελάτες), τηλ. : 698 7128554, www.kaneltrekking.gr

«Τα Καμάρια της Αναβρυτής», καφενείο – εστιατόριο, τηλ. : 697 814 7586
«Soumaki», ταβέρνα λίγο πιο έξω από το χωριό, προς τον Άγιο Ιωάννη, τηλ. : 2731 081190

ΑΝΑΒΡΥΤΗ – ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Ανήκει στο Δ.Ε. Μυστρά, του Δήμου Σπάρτης, Νομού Λακωνίας, στην Πελοπόννησο.

Η πρόσβαση στο χωριό γίνεται ως εξής :

με αυτοκίνητο : από τη Σπάρτη (απέχει περίπου 15 km) μέσω του οικισμού Άγιος Ιωάννης Λακωνίας. Ο δρόμος Σπάρτης –Άγιος Ιωάννης είναι καλός αλλά στη συνέχεια, για Αναβρυτή έχει αρκετές στροφές. Η πρόσβαση από Μυστρά με αυτοκίνητο, δεν ενδείκνυνται, καθώς είναι κακός και απαιτεί 4Χ4.
με δημόσια συγκοινωνία, κάθε Τετάρτη εκτελείται το δρομολόγιο Σπάρτη – Αναβρυτή -Σπάρτη, με αναχώρηση από Σπάρτη στις 8:30 π.μ. και στις 12 το μεσημέρι (ΚΤΕΛ Λακωνίας). Η επιστροφή, με το λεωφορείο, από την Αναβρυτή προς Σπάρτη, γίνεται την ίδια μέρα.
με τα πόδια : από το Μυστρά μέσα από το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4, στη χαρτογραφημένη διαδρομή : Μυστράς –Μονή Φανερωμένης –Αναβρυτή, τμήμα του Ε4 (διάρκεια 2 ώρες και 30’).

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ -ΤΗΛΕΦΩΝΑ

Δήμος Σπάρτης, Ευαγγελιστρίας 85-87 Σπάρτη, τηλ. : 27310 22226, 27310 81866, http://sparti.gov.gr
ΚΤΕΛ Ν. Λακωνίας, τηλ. : 27310 26441, ) https://www.ktel-lakonias.gr
ΚΤΕΛ Ν. Λακωνίας στην Αθήνα, Λεωφόρος Κηφισού 100 & Δράκοντος 6-8, Αθήνα – Κολωνός, τηλ. : 210 -5124913
ΤΑΞΙ Σπάρτης, τηλ. : 27310 24100, 27310 26100
ΤΑΞΙ Μυστρά, τηλ. : 27310 83450
ΕΟΣ Σπάρτης, τηλ. : 27310 22574