Βέροια – Σταυροδρόμι πολιτισμού

Βέροια, Τριπόταμος, πηγή : http://discoververia.gr

Αρχαιολογικό Μουσείο Βέροιας,

Θα δείτε ευρήματα από τους αρχαιολογικούς χώρους του Ν. Ημαθίας, όπως στην είσοδο, το κεφάλι της Μέδουσας, που βρέθηκε στη Β. πύλη των αρχαίων τειχών της πόλης και την προτομή του Όλγανου (^2ος αι.) που βρέθηκε στο χωριό Κοπανός, κοντά στη Νάουσα (Λ. Ανοίξεως 47, τηλ. : 23310 24972, ανοικτά : 8 π.μ.- 8 μ.μ.). Ο Όλγανος ήταν μυθικός ποτάμιος θεός, γιός του βασιλιά της περιοχής Βέρη, και αδελφός της Βέροιας και της Μίεζας.

Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας, συνοικία Κυριώτισσα

Πηγή : http://discoververia.gr

Στεγάζεται στον παλιό Αλευρόμυλο του Μάρκου, ένα τριώροφο βιομηχανικό κτίριο του 1911. Είσοδος : 4 €, Μειωμένο : 2 € (ισχύει για όλους από 1/11 – 31/3).Με ενιαίο εισιτήριο : 15 € (από 1/4 -31/10) μπορείτε να επισκεφθείτε το Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Βέροιας, και τον Αρχαιολογικό Χώρο & Μουσείο Βασιλικών Τάφων Αιγών, στη Βεργίνα (Θωμαΐδη 26, τηλ. : 23310 76100, https://www.byzantine-museum-veria.gr).

Βήμα του Αποστόλου Παύλου

Πηγή : http://discoververia.gr

Εδώ δίδαξε ο Απόστολος Παύλος το Χριστιανισμό στη Βέροια, 49-51 μ.Χ.), προερχόμενος από τη Θεσσαλονίκη. Το Μεντρεσέ Τζαμί (19^ος αι.), σήμερα Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο, βρίσκεται απέναντι από το Βήμα του Αποστόλου Παύλου (οδός Αποστόλου Παύλου). Τα «Παύλεια» είναι πολιτιστικές και λατρευτικές εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο αρχές Ιουνίου και κορυφώνονται στις 29 Ιουνίου στη γιορτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.

Βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες

Οι 48 εκκλησίες της Βέροιας, όλες διατηρητέα μνημεία, έχουν δώσει στην πόλη το προσωνύμιο «Μικρή Ιερουσαλήμ». Η Παλιά Μητρόπολη (11^ος, Μέση Βυζαντινή περίοδος), είναι από τις παλιότερες εκκλησίες της πόλης και από τους μεγαλύτερους επισκοπικούς ναούς της Μακεδονίας (εποχής Επισκόπου Νικήτα). Κατά την Οθωμανική περίοδο μετατράπηκε σε τζαμί με την προσθήκη μιναρέ (Κεντρικής 32, τηλ. : 23310 29737, http://odysseus.culture.gr) .

Παλιά Μητρόπολη, πηγή : http://discoververia.gr

Ξεχωρίζουν επίσης οι εκκλησίες : Χριστού Βέροιας ή «Αναστάσεως Σωτήρος Χριστού» (1314), με τοιχογραφίες (1314-5) του ζωγράφου Γεώργιου Καλλιέργη (13^ος-14^οςαι.) (οδός Κοντογεωργάκη 1), Μεγάλου Θεολόγου (13^ος-17^ος αι., Μεταβυζαντινή περίοδος), Αγία Παρασκευή Μακαριώτισσα (14^οςαι.), Παναγίας Δεξιάς (14^ος αι.) κλπ. (πληροφορίες : https://www.byzantine-museum-veria.gr & http://odysseus.culture.gr).

Παραδοσιακή συνοικία Κυριώτισσα

Πηγή : http://discoververia.gr

Η Χριστιανική συνοικία της Οθωμανικής περιόδου με στενά δρομάκια, παλιά σπίτια, ανακαινισμένα αρχοντικά, όπως των Σαράφογλου (18^ος αι. Ιεραρχών 14) και Βλαχογιάννη σήμερα Μουσείο Μακεδονικής Τέχνης (Λ. Ανοίξεως 86, τηλ. : 23310 60630) και πολυάριθμες εκκλησίες. Θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Σάββα Κυριώτισσας (14^ος αι.), με εντυπωσιακές τοιχογραφίες, το ναό των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττας (14^ος-16^ος αι.) (οδός Κοντογεωργάκη), του Αγίου Βλασίου (14^οςαι., Υστεροβυζαντινή περίοδος) κλπ.

Εβραϊκή συνοικία Μπαρμπούτα, στον ποταμό Τριπόταμο

Πηγή : http://discoververia.gr

Βρίσκεται στα ΒΔ. της πόλης, έξω από τα παλιά τείχη, δίπλα στον Τριπόταμο, μεταξύ των οδών Ολγάνου (κεντρική οδός) και Μεραρχίας, γεμάτη εντυπωσιακά αρχοντικά.

Αρχοντικό Μπέκα, πηγή : http://discoververia.gr

Ξεχωρίζουν το Αρχοντικό Μπέκα (1859, πλούσιος έμπορος της εποχής) σήμερα Ινστιτούτο Παραδοσιακής Βαλκανικής Αρχιτεκτονικής (Ολγάνου 22), το Αρχοντικό Μπόζογλου (αρχές 20^ου αι.), στεγάζει το Σύλλογο Βλάχων (Βερόης 4), και το Αρχοντικό Αναστασίου (1882, ο τελευταίος ραβίνος), σήμερα Γενικό Αρχείο του Κράτους του Ν. Ημαθίας. Η Εβραϊκή Συναγωγή, ένα όμορφο πέτρινο κτίριο το οποίο είναι επισκέψιμο (οδός Ολγάνου, είσοδος : 3 €, παιδιά έως 18 ετών δωρεάν, Δευτέρα-Κυριακή 12 μ. -3 μ.μ. ή κατόπιν συνεννόησης, τηλ. : 6983 880329, 23313 50608).

Δίδυμοι Λουτρώνες (16^ος), πλατεία Δίδυμων Λουτρώνων Τα οθωμανικά λουτρά, για άντρες και γυναίκες, στο κέντρο της πόλης

Αρχαιολογικός Χώρος Αγίου Παταπίου

Πηγή : http://discoververia.gr

Ανοικτός αρχαιολογικός χώρος στο κέντρο της πόλης, ο οποίος αποτελούσε το κέντρο της αρχαίας και παλαιοχριστιανικής Βέροιας. Θα δείτε όμορφα ψηφιδωτά δάπεδα, και το μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Παταπίου (16^ος) (οδός Αγίου Παταπίου και Καπετάν Άγρα, καθημερινά 9 π.μ. -5 μ.μ.).

Σύγχρονη Βέροια

Πλατεία Ωρολογίου, πηγή : http://discoververia.gr

Η πλατεία Ωρολογίου (ή Ρολόι ή Ρακτιβάν) με το παλιό δικαστικό μέγαρο, είναι το σημείο εκκίνησης για περιήγηση στην πόλη. Ο πολιτικός Κωνσταντίνος Ρακτιβάν γεννήθηκε στην Αγγλία αλλά είχε καταγωγή από τη Βέροια.

Στη Λ. Ανοίξεως, την «παραλία» της Βέροιας, στη Μητροπόλεως, κοντά στην Παλαιά Μητρόπολη, θα βρείτε καταστήματα για αγορές, καφετέριες και εστιατόρια.

Στο Πάρκο «Εληάς», θα βρείτε τον Πολυχώρο Ελιάς, για καφέ, φαγητό, ποτό με φανταστική θέα.

Στο Πάρκο γίνεται το Φεστιβάλ Ροδάκινου (Ιούνιος) με μουσικές εκδηλώσεις και έκθεση προϊόντων ροδάκινου (πληροφορίες : https://www.veriapeach.gr ).

Το Μάρτιο πραγματοποιείται ποδηλατάδα ανάμεσα στις ανθισμένες ροδακινιές του κάμπου της Βέροιας.

Στην πλατεία Αγίου Αντωνίου, στο ζαχαροπλαστείο Ρεβανί Βέροιας Χοχλιούρου (από το 1886) θα δοκιμάσετε το διάσημο γλυκό της πόλης.

Αξιοθέατα στην ευρύτερη περιοχή της Βέροιας :

Αρχαιολογικός Χώρος & Μουσείο Βασιλικών Τάφων Αιγών, Βεργίνα

Ανήκει στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και βρίσκεται 8 km ΝΑ. της Βέροιας, στην κωμόπολη της Βεργίνας.

Θα δείτε ερείπια από το Ανάκτορο των Αιγών, χτισμένο στα χρόνια του Φιλίππου Β’ (359-336 π.Χ.), το Αρχαίο Θέατρο (4^ος αι. π.Χ.), εδώ που δολοφονήθηκε ο Φίλιππος Β’ (το 336 π.Χ. ), τους Βασιλικούς Τάφους των Φιλίππου Β’, Βασιλισσών κλπ.

Στο Μουσείο βρίσκονται τα ευρήματα από τους Βασιλικούς Τάφους (τηλ. : 23310 92347, https://www.aigai.gr). Περισσότερες πληροφορίες για το Νέο Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών και το Ψηφιακό Μουσείο «Μέγας Αλέξανδρος»: Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, http://odysseus.culture.gr και https://www.aigai.gr).

Πρόσβαση και με το ΚΤΕΛ Ν. Ημαθίας, τοπική σύνδεση Βέροια –Βεργίνα-Βέροια, https://www.ktel-imathias.gr).

Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου, στο χωριό Κάτω Βέρμιο

Πηγή : http://discoververia.gr

Βρίσκεται σε υψόμετρο 1530 -1900 μ. σε απόσταση 5’ (1,5 km) από το χωριό Κάτω Βέρμιο ή Κάτω Σέλι (όπως λεγόταν το χωριό πριν το 1926). Το Κάτω Βέρμιο είναι χτισμένο σε μέσο υψόμετρο 1.400 μ. και θεωρείται ένα από τα ψηλότερα χωριά της Ελλάδας. Το Εθνικό Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου απέχει 24 km από τη Βέροια, μέσω της Επαρχ. Οδ. Βέροιας – Σελίου και 20 km από Νάουσα, μέσω της Επαρχ. Οδ. Νάουσας –Σελίου ( τηλ. : 23310 26237, 23310 49021, www.seli-ski.gr).

Παναγία Δοβρά, 5,5 km ΒΔ. της Βέροιας

Ιστορική μονή που ιδρύθηκε το 12^ο αι., κάηκε το 1822, και επανιδρύθηκε το 1995 ως αντρική, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Σώζεται το παλιό Καθολικό με τη χαρακτηριστική ξύλινη μακεδονική οροφή (τηλ. 23310 27599, 6946 933493, https://www.imverias.gr).

Μονή Παναγίας Σουμελά (1952), στο χωριό Καστανιά, 20 Km Ν. της Βέροιας

Αποτελεί το σύμβολο του Ποντιακού Ελληνισμού, και είναι χτισμένη μέσα σε βράχο για να θυμίζει την αντίστοιχη, κατεστραμμένη, Μονή των Ποντίων, στο όρος Μελά της Τραπεζούντας (Σουμελά από το «εις του Μελά» δηλαδή «στου Μελά»). Μεγάλο μοναστικό συγκρότημα, με δυο εκκλησίες, κελιά, ξενώνες, εστιατόριο κλπ. Στη Μονή βρίσκεται η παλιά εικόνα της Παναγίας Σουμελά, και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου (τηλ. : 23310 88139, https://www.panagiasoumela.gr).

Μονή Τιμίου Προδρόμου (14^ος αι.)- Σκήτη Βέροιας, προς Βεργίνα

Ιστορική αντρική μονή χτισμένη στους πρόποδες των Πιερίων, με εκπληκτική θέα προς τον ποταμό Αλιάκμονα, απέχει 20 km από τη Βέροια. Ξεχωρίζουν το τέμπλο (1835) και η ξύλινη οροφή του Καθολικού, μακεδονικής τέχνης (τηλ. : 23317 72796).

Λέγεται και Σκήτη Βέροιας, καθώς σε σπηλιές γύρω από το μοναστήρι ασκήτεψαν πολλοί Άγιοι (9^ος -10^ος αι.) .

Μονή Θεοτόκου Καλλίπετρας, Σκήτη Βέροιας, περιοχή Ράχη

Πηγή : https://www.imverias.gr

Βρίσκεται δίπλα πάνω στον Αλιάκμονα, κοντά στα χωριά Ράχη (Ραχιά) και Ασώματα, 8 km Ν. της Βέροιας. Αντρική μονή αφιερωμένη στο Γενέθλιο της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου), χτισμένη στη θέση της παλιάς μονής του 12^ου αι. Την ημέρα των Θεοφανείων πλήθος κόσμου έρχεται για τη ρίψη του Τιμίου Σταυρού στον ποταμό Αλιάκμονα (τηλ. : 6977 246785, https://imkallipetras.gr)

ΝΑΟΥΣΑ –ΗΡΩΙΚΗ ΠΟΛΗ

Πηγή : https://visitnaoussa.gr

Η Νάουσα ονομάστηκε «Ηρωική Πόλη» (με διάταγμα του 1955) γιατί από εδώ ξεκίνησε η εξέγερση των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων, το 1822, με συνέπεια την Καταστροφή ή Ολοκαύτωμα της Νάουσας (13 Απριλίου 1822).

Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο Νάουσας

Πηγή : https://visitnaoussa.gr

Θα δείτε τη Συλλογή του Λυκείου Ελληνίδων Νάουσας, νομίσματα, όπλα, και τις στολές που φορούν στο αποκριάτικο έθιμο « Μπούλες» (Αγ. Δημητρίου 10, κοντά στην εκκλησία Αγίου Δημητρίου, τηλ. : 23320 50300).

Παραδοσιακές συνοικίες της πόλης Αλώνια, Πουλιάνα, Μπατάνια

Οι παλιές συνοικίες της πόλης με σπίτια της εποχής, όπως το κτίριο του Μουσείου Βλάχων (Σοφρωνίου 23) και το κτίριο του Ομίλου Γενίτσαροι και Μπούλες, στο παλιό «Σησαμοτριβείο Μάκη».

Σύγχρονη Νάουσα

Αξίζει να δείτε την κεντρική πλατεία, με τον ψηλό οβελίσκο (2002, 11 μ.), τον Πύργο του Ρολογιού (1895, 25 μ.) μπροστά από το Δημαρχείο, την οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου, γεμάτη καφετέριες και εστιατόρια και τα παλιά κλωστοϋφαντουργεία της Νάουσας, «Βέτλανς» Χρήστου Λαναρά (μεγάλος ευεργέτης της πόλης) και «ΕΡΙΑ», που έχουν μετατραπεί σε Πολυχώρο Πολιτισμού Χρήστος Λαναράς, με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Πηγή : https://visitnaoussa.gr

Στο Δημοτικό Πάρκο Νάουσας θα δείτε το Μνημείο Σφαγής του Ολοκαυτώματος της Νάουσας, προτομές ηρώων, λίμνες, γεφυράκια, παγκάκια και το café, bar, restaurant «Κιόσκι».

Στο Δημοτικό Πάρκο πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις (Μάιο-Ιούνιο), σχετικές με το Ολοκαύτωμα (οδός Μ. Αλεξάνδρου 22).

Στη συνοικία Στουμπάνοι έχει στηθεί το Μνημείο Γυναικών Νάουσας, καθώς από εδώ οι γυναίκες με τα παιδιά τους βούτηξαν στα παγωμένα νερά του ποταμού Αράπιτσα για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων (Απρίλιος 1822).

Για αγορές τοπικών προϊόντων στο Παντοπωλείο Μπαμίχα «Ακρόπολις», που είναι το παλιότερο της πόλης, (Θεοφίλου 11, κοντά στην κεντρική πλατεία), στο κατάστημα «Κτήμα Διαμάντη» (Ζαφειράκη 54, https://ktimadiamanti.gr), στο Εργαστήριο της Ευγενίας, για χειροποίητες πίτες και γλυκά (Αντ. Κωνσταντινίδη 1 & Αριστοτέλους) και στα super market.

Αγοράστε πέτουρα (χυλοπίτες), μαρμελάδες & κομπόστες ροδάκινο, βερίκοκο κλπ, γκαβόψαρα (παστές μελιτζάνες), αμπελόφυλλα και κρασιά από την τοπική ποικιλία ξινόμαυρο Νάουσας Ο.Π.Α.Π., τσίπουρο, τουρσιά, πίτες και τυρί μπάτζος (ή μπάτσος). Παραδοσιακό σκληρό τυρί Π.Ο.Π. Δυτικής Μακεδονίας, από γάλα πρόβειο ή γίδινο, μερικώς αποβουτυρωμένο, αλμυρό και πικάντικο, ιδανικό για κρασί ή τσίπουρο.

Αποκριάτικο Καρναβάλι στη Νάουσα – έθιμο «Μπούλες»

Πηγή : https://visitnaoussa.gr

Την Κυριακή της Αποκριάς στήνεται χορός, στην πλατεία Αλωνιών, από τις «Μπούλες», που χορεύουν σε μπουλούκια τη λεγόμενη «ζυγιά», μουσική από ζουρνά και τύμπανο. Οι «Μπούλες» είναι νεαροί άντρες με χαρακτηριστικές μάσκες και νομίσματα στο στήθος, που κάνουν θόρυβο (περισσότερες πληροφορίες για το έθιμο : https://visitnaoussa.gr).

Παραδοσιακές χειροποίητες μάσκες θα βρείτε στο Εργαστήριο Κονάκι (Υπαπαντής 2, Νάουσα, τηλ. : 23320 28474).

Κοντινές εξορμήσεις :

Άλσος Αγίου Νικολάου Νάουσας, 2 km ΝΔ. της Νάουσας.

Πηγή : https://www.naoussa.gr

Στις όχθες του ποταμού Αράπιτσα θα βρείτε 60 στρέμματα με αιωνόβια πλατάνια, γεφυράκια, λίμνες, όπως η Λίμνη Ψαρέματος Πέστροφας (για το κοινό), κοντά στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, παιδική χαρά, αθλητικές εγκαταστάσεις, το δημοτικό ξενοδοχείο «Vermion» και το Ταβερνείο «4 Εποχές».

Το Άλσος Αγίου Νικολάου έχει χαρακτηριστεί Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλους.

Χιονοδρομικό Κέντρο Τρία-Πέντε Πηγάδια, 15 km, από το Άλσος Αγίου Νικολάου

Βρίσκεται στα Δ. του Βερμίου, σε υψόμετρο 1430 -2005 μ. και απέχει 17 km από τη Νάουσα. (πληροφορίες τηλ. : 23320 44981).

Στο χωριό Άγιος Παύλος (ή Κουτσούφλιανη), που απέχει 5 km από το Χιονοδρομικό 3-5 Πηγάδια, και στο χωριό Μεταμόρφωση, που απέχει περίπου 6 km από το Χιονοδρομικό και θα βρείτε ξενώνες και ταβέρνες.

Αρχαιολογικός χώρος Μίεζας- Αρχαίο θέατρο Μίεζας– περιοχή Λευκάδια-Κοπανός-Νάουσα

Πηγή : https://www.naoussa.gr

Η αρχαία πόλη της Μίεζας, με Μακεδονικούς Τάφους, όπως ο Μακεδονικός τάφος «της Κρίσεως» (αρχές 3^ου αι. π.Χ.), από τους μεγαλύτερους, με διώροφη πρόσοψη, «των Ανθεμίων» (α’ μισό του 3^ου αι. π.Χ.), των Λύσωνος και Καλλικλέους (200 π.Χ.), ο Τάφος του Kinch (310-290 π.Χ.), από το όνομα του Δανού αρχαιολόγου που τον ανακάλυψε (πληροφορίες : http://odysseus.culture.gr).

Το Αρχαίο Θέατρο (2^ος αι. π.Χ., Ελληνιστικής περιόδου), βρέθηκε πολύ κοντά στην Αγορά της αρχαίας Μίεζας

Ιστορικός χώρος Σχολής Αριστοτέλη, θέση Ισβόρια, 2 km από τη Νάουσα

Πηγή : https://visitnaoussa.gr

Στο Νυμφαίο Μίεζας, στα όρια με την αρχαία Μίεζα, βρίσκεται η Σχολή Αριστοτέλη ένας υπαίθριος χώρος με πλούσια βλάστηση και φυσικές σπηλιές, στις οποίες δίδασκε ο φιλόσοφος Αριστοτέλης. Εδώ πέρασε τα παιδικά του χρόνια ο Μέγας Αλέξανδρος, από το 342 π.Χ., δίπλα στο δάσκαλό του Αριστοτέλη.

Στην περιοχή βρίσκεται επίσης το Ιερό των Νυμφών και πολύ κοντά το Πολιτιστικό Κέντρο Σχολής Αριστοτέλη (www.sxoliaristotelous.gr).

Χωριά Στενήμαχος, Νέα Στράντζα, Γιαννακοχώρι, Ροδοχώρι, κοντά στη Νάουσα

Η Νάουσα, η «Πόλη του Οίνου και Αμπέλου» καθώς και η περιοχή στα ΒΑ. της πόλης αποτελούν την Οινοπαραγωγική Ζώνη των οίνων Π.Ο.Π. της Νάουσας που παράγει κρασί από την τοπική ποικιλία ξινόμαυρο Νάουσας Ο.Π.Α.Π. ( Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας).

Ενδεικτικά οινοποιεία της περιοχής :

–Κτήμα Κυρ-Γιάννη (Ktima Kir-Yianni), στο Γιαννακοχώρι, το οινοποιείο της οικογένειας Γιάννη Μπουτάρη (τηλ .: 23320 51100, 6938 250 088, κατόπιν συνεννόησης, Δευτέρα έως Κυριακή 10:00 – 15:00 https://kiryianni.gr)

–Κτήμα Κελεσίδης, Γιαννακοχώρι, αμπελώνες βιολογικής καλλιέργειας, http://www.ktimakelesidi.gr.

–Κτήμα Χρυσοχόου, Νέα Στράντζα, 4 km από τη Νάουσα, τηλ. : 23320 45080,

–Κτήμα Φούντη, Νέα Στράντζα, Ροδακινιά, τηλ. :23320 48255, δίπλα στο «Ρακοκάζανο».

Στο δρόμο προς Γιαννακοχώρι θα συναντήσετε τη γυναικεία μονή Τιμίου Προδρόμου Νάουσας (19^ος αι.) ή Έξω Πρόδρομος (ανοικτά καθημερινά, τηλ. : 23320 51168).

Στο Γιαννακοχώρι, λίγο πιο έξω από το χωριό, υπάρχει το Φαράγγι Κράστας, ιδανικό για πεζοπορία.