Ερεσός Λέσβου, η γενέτειρα της Σαπφούς και του Θεόφραστου

ΕΡΕΣΟΣ

Η Ερεσός, είναι ένας παραδοσιακός οικισμός που βρίσκεται ΝΔ. του νησιού Λέσβος και απέχει 95 km από τη Μυτιλήνη, την πρωτεύουσα του νησιού. Εδώ γεννήθηκε η μεγάλη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας, Σαπφώ και οι φιλόσοφοι, Θεόφραστος και Φάνιας. Ο γραφικός οικισμός με τα όμορφα σπίτια, η μεγάλη παραλία της Σκάλας, τα ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία της περιοχής, την καθιστούν ιδανικό τόπο για διαμονή και περιήγηση.

Στην Ερεσό μπορείτε να καθίσετε για καφέ ή ούζο στην κεντρική πλατεία «Ο Πλάτανος», όπως λέγεται, από το αιωνόβιο πλατάνι που υπάρχει εδώ ή να περπατήσετε στα δρομάκια της. Θα δείτε το Θεοφράστειο Δημοτικό Σχολείο, κτισμένο στα 1928 – 1930 με δαπάνες των ομογενών της Αμερικής, που σήμερα στεγάζει το Δημοτικό και το Γυμνάσιο Σχολείο της Ερεσού και ακριβώς δίπλα του, το Νηπιοτροφείο, το οποίο και αυτό κτίστηκε με δαπάνες των ομογενών της Αμερικής. Επίσης τον Μητροπολιτικό Ναό της Αγίας Ειρήνης, με το ξυλόγλυπτο τέμπλο, το παλαιό Διδακτήριο, όπου στο παρελθόν στεγαζόταν η Γεωργική Σχολή ή το Ημιγυμνάσιο και το Ηρώο των πεσόντων Ερεσιωτών. Στην κεντρική πλατεία της Ερεσού απαγορεύεται το παρκάρισμα, σύμφωνα με τις πινακίδες.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Το όνομά της το οφείλει στον Έρεσο, που ήταν γιος του μυθικού βασιλιά Mάκαρα, πρώτου οικιστή του νησιού. Η αρχαία Ερεσός, βρισκόταν στη σημερινή Σκάλα Ερεσού. Είχε ιδρυθεί από τις ελληνικές φυλές των Αχαιών ή Αιολέων, κατά τον 11^ο – 9^ο π.Χ. αι., την εποχή των μεγάλων μετακινήσεων των ελληνικών φύλων. Η μεταφορά της πόλης από την παραλία προς τα ορεινά έγινε τον 17^ο αι. από το φόβο των πειρατικών εισβολών. H πόλη αποτέλεσε σπουδαίο εμπορικό και ναυτικό κέντρο κυρίως τον 6^ο π.Χ. αι. όπου γνώρισε και τη μεγαλύτερη ακμή της. Τα πλούσια προϊόντα της, δημητριακά, κριθάρι, σιτάρι, σταφύλια και σύκα διακινούνταν διαμέσου του λιμανιού της, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Τροία, τον Ελλήσποντο και την Αίγυπτο.

ΣΚΑΛΑ ΕΡΕΣΟΥ

Η Σκάλα ή Γιαλός αποτελεί το επίνειο της Ερεσού και θα φτάσετε στην παραλία αφού περάσετε μέσα από τον καταπράσινο κάμπο (περίπου 3 km). Στην εύφορη κοιλάδα καλλιεργούνται πολλά είδη δέντρων και κυρίως η συκιά, η οποία στο παρελθόν αποτελούσε το πιο αντιπροσωπευτικό είδος παραγωγής και εξαγωγής. Η Σκάλα είναι ένα οργανωμένο θέρετρο, με μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια, καφέ, εστιατόρια, μπαρ και νυκτερινή ζωή. Διαθέτει μεγάλη παραλία 3 km, με πεντακάθαρα νερά και λεπτή γκρίζα άμμο. Είναι οργανωμένη, με ομπρέλες και ξαπλώστρες, με δυνατότητα θαλάσσιων σπορ και είναι γεμάτη από beach bar πάνω στην άμμο. Αν ζητάτε κάτι πιο ήσυχο για μπάνιο, αν περπατήσετε κατά μήκος του παραλιακού δρόμου της Σκάλα, θα φτάσετε στη μικρή παραλία της Περιστεριάς.

ΣΑΠΦΩ Η ΛΕΣΒΙΑ ή Η ΕΡΕΣΙΑ

Γεννήθηκε στην Ερεσό της Λέσβου, περίπου το 650 π.Χ. και πέθανε το 570 π.Χ. Η Σαπφώ θεωρείται η σημαντικότερη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας. Ο Πλάτων την ονομάζει «Σοφή» και «10^η Μούσα», ο Ανακρέων «Ηδυμελή», ο Λουκιανός «μελιχρόν ατύχημα Λεσβίων» οι Ιουλιανός και Αντίπατρος «θηλυκό Όμηρο» και «τιμή Λεσβίων γυναικών», ενώ ο Στράβων «θαυμαστόν τέρας». Ο Οράτιος στη 2^η Ωδή του μας λέει ότι ακόμα και οι νεκροί στον κάτω κόσμο ακούν τα τραγούδια της με θαυμασμό, σε ιερή σιγή.

Έγραψε ερωτικά ποιήματα, ύμνους στους θεούς και επιθαλάμια, δηλαδή τραγούδια του γάμου, γραμμένα στην αιολική διάμετρο. Σύμφωνα με περιγραφές ήταν μικρόσωμη, μελαχρινή και ευχάριστη, ως γυναίκα. Είχε παντρευτεί έναν πλούσιο άντρα από την Άνδρο, τον Κερκύλα και είχαν απέκτησε μία κόρη την Κλεΐδα.

Λόγω των πολιτικών αναταραχών στη Λέσβο, που οδήγησαν τους πλούσιους του νησιού σε εξορία από την Μυτιλήνη, η Σαπφώ κατέφυγε προσωρινά στη Σικελία. Αργότερα, μετά την κατάλυση της τυραννίας, επί Πιττακού του Μυτιληναίου, επέστρεψε πάλι στη Μυτιλήνη.

Εδώ η Σαπφώ δημιούργησε ένα ωδείο, όπου συγκέντρωσε γύρω της όμορφες νεαρές γυναίκες, από την αριστοκρατία του νησιού και των μικρασιατικών πόλεων, για να τους διδάξει τις τέχνες της μουσικής και της ποίησης, στην υπηρεσία της Αφροδίτης και των Μουσών.

Επειδή η σχέση της Σαπφούς με τις μαθήτριές της είχε και ερωτικές διαστάσεις αυτό έμεινε στην ιστορία ως «λεσβιακός έρως». Μετά τον θάνατό της, στην πατρίδα της τη Λέσβο έκοψαν νόμισμα με τη μορφή της, στην Πέργαμο στήθηκαν αγάλματα της ενώ στις Συρακούσες της Σικελίας, εκτός από το άγαλμα της, κατασκευάστηκε και ένα κενοτάφιο σε ανάμνηση της.

ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΣ Ο ΕΡΕΣΙΟΣ

Γεννήθηκε στην Ερεσό το 372 π.Χ. αι. και πέθανε το 287 π.Χ. αι. Είναι φιλόσοφος της αρχαιότητας και θεωρείται συνεχιστής του έργου του Αριστοτέλη. Το πραγματικό του όνομα ήταν Τύρταμος αλλά ο Αριστοτέλης τον επονόμασε αρχικά Εύφραστο και αργότερα Θεόφραστο. Ο Αριστοτέλης, συνοδευόμενος από το μαθητή του Θεόφραστο, έμεινε στη Λέσβο 2 χρόνια μελετώντας και ταξινομώντας πάνω από 150 είδη ζώων και ψαριών, στην περιοχή του Κόλπου της Καλλονής, για το βιβλίο του «Περί Ζώα Ιστορίαι». Έτρεφε τόσο μεγάλη εκτίμηση για τον Θεόφραστο που όταν το 323 π.Χ. κατηγορήθηκε για ασέβεια και αναγκάστηκε να καταφύγει στη Χαλκίδα, δώρισε στο Θεόφραστο τη βιβλιοθήκη του και του εμπιστεύτηκε τη διεύθυνση της Περιπατητικής Σχολής.

Ο Θεόφραστος παρέμεινε στην διεύθυνση της Σχολής 25 χρόνια και σε αυτό το διάστημα δίδαξε αλλά και άφησε πολλά γραπτά. Την περίοδο αυτή, η Περιπατητική Σχολή λέγεται πως είχε ξεπεράσει τους 2000 μαθητές ενώ μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν ο Μένανδρος, οι βασιλείς της Μακεδονίας, Φίλιππος και Κάσσανδρος καθώς και ο βασιλιάς της Αιγύπτου Πτολεμαίος Α‘. Ο Θεόφραστος δεν ασχολήθηκε ποτέ ενεργά με την πολιτική, αλλά αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην Επιστήμη και τη Φιλοσοφία.

Έγραψε συνολικά 240 έργα, τα οποία πραγματεύονται ένα πλήθος θεμάτων γύρω από την Ηθική, τη Λογική, τη Ρητορική, την Ιστορία των Επιστημών, τη Μεταφυσική, τη Ζωολογία και κυρίως τη Βοτανική. Σήμερα σώζονται αποσπάσματα των έργων του αλλά και ορισμένα πλήρη κείμενα όπως τα «Περί Φυτών Ιστορίας» (9 βιβλία), τα «Περί Φυτών Αιτιών» (6 βιβλία) καθώς και το πιο γνωστό του έργο, οι «Χαρακτήρες».

Τα έργα που αφορούν στη Βοτανική, αποτελούν, μάλλον και τα πρώτα συγγράμματα στον τομέα αυτό, από την εποχή της αρχαιότητας και μέχρι το Μεσαίωνα. Προς τιμή του ο ενδημικός φοίνικας της Ν. Ελλάδας, ονομάζεται «Φοίνικας του Θεόφραστου», καθώς εκείνος ήταν που αναφέρθηκε πρώτος στην ύπαρξη αυτού του φυτού στον ελλαδικό χώρο, μέσα από το έργο του. Στους «Χαρακτήρες» ο Θεόφραστος περιγράφει σε 30 διαφορετικούς χαρακτήρες, τα εσωτερικά και ψυχικά γνωρίσματα των ανθρώπων, ανάλογα με το ήθος τους. Ο Σύλλογος των Απανταχού Ερεσίων, «Ο ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΣ», έχει εκδώσει το βιβλίο «Θεόφραστος της Ερεσού».

ΛΕΣΒΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Η Ερεσός είναι ένας τουριστικός προορισμός που δέχεται πολλούς τουρίστες από όλο τον κόσμο. Μεταξύ αυτών είναι και πολλές γυναίκες, λεσβίες, λάτρεις την Σαπφούς που έρχονται εδώ για να δουν από κοντά τον τόπο που γεννήθηκε η ποιήτρια του έρωτα. Η Ερεσός αποτελεί την Μέκκα του γυναικείου ομοφυλοφιλικού κινήματος από το 1970. Την τελευταία δεκαετία, το μήνα Σεπτέμβριο, διοργανώνεται το Διεθνές Φεστιβάλ Γυναικών Ερεσού, International Eressos Women’s Festival, μόνο για γυναίκες, το οποίο διαρκεί δύο εβδομάδες. Περιλαμβάνει διάφορες εκδηλώσεις και δραστηριότητες όπως θεατρικές παραστάσεις, μαθήματα ελληνικού χορού, πάρτι, ανοιχτές συζητήσεις, εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας, θαλάσσια σπορ κλπ.

Οι οργανωτές του Διεθνούς Φεστιβάλ, το Sappho Travel, αναφέρουν ότι «όλες οι γυναίκες είναι ευπρόσδεκτες ανεξάρτητα από τη φυλή, την ηλικία, τα ενδιαφέροντα ή το σεξουαλικό τους προσανατολισμό». Το Φεστιβάλ το οποίο έχει ως σκοπό να προβάλλει τη γυναικεία κουλτούρα, την ιστορία και τη διαφορετικότητα, γίνεται στη Σκάλα της Ερεσού η οποία θεωρείται φιλική στους LGBTQ.
Πρόγραμμα φεστιβάλ: http://www.womensfestival.eu

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΕΡΕΣΟΥ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΕΡΕΣΟΥ

Στεγάζει ευρήματα από ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή.

ΚΑΣΤΡΟ (ΒΙΓΛΑ) ΕΡΕΣΟΥ

Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της Σκάλας, στα ΝΑ. του οικισμού. Το βυζαντινό Κάστρο του 14^ου αι. είναι κτισμένο πάνω στα ερείπια της Ακρόπολης της αρχαίας Ερεσού, που ονομάζεται Βίγλα. Θα δείτε ελάχιστα ερείπια που περιλαμβάνουν έναν κυκλικό και έναν ορθογώνιο πύργο και μία δεξαμενή νερού. Οι δύο πύργοι παρουσιάζουν διαφορά στην τοιχοποιία. Ο τετράγωνος είναι κατασκευασμένος με κανονικούς ορθογώνιους λίθους και ευρεία χρήση αρχαίου υλικού ενώ ο κυκλικός πύργος είναι κτισμένος με ακανόνιστους κυρίως λίθους από τους οποίους ελάχιστοι προέρχονται από αρχαία οικοδομήματα καθώς είναι μεταγενέστερος. Σε καλή κατάσταση σώζεται σήμερα η δεξαμενή νερού που για πολλούς είναι ρωμαϊκή ενώ για άλλους βυζαντινή. Η οροφή της είναι θολωτή και διαθέτει βάθος. Το Κάστρο της Ερεσού έχει υποστεί μετατροπές και προσθήκες αρχικά από τους ίδιους τους Βυζαντινούς και στη συνέχεια από τους Γατελούζους, που ήταν ηγεμόνες του νησιού από το 1355 και μετά.

ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΙ ΝΑΟΙ ΕΡΕΣΟΥ

Στη Σκάλα Ερεσού βρίσκεται η παλαιοχριστιανική βασιλική της Αγίας Αναστασίας, η οποία αναφέρεται και ως βασιλική του Αγίου Ανδρέα, λόγω του ότι στο πίσω μέρος του Ιερού Βήματος έχει ταφεί ο Άγιος Ανδρέας, Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία Συριακού τύπου. Δίπλα ακριβώς βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Ανδρέα, τρίκλιτη βασιλική (450μ.Χ.) Σε απόσταση 2 km, στην περιοχή Αφεντέλλη, βρίσκεται και δεύτερη παλαιοχριστιανική βασιλική, με σωζόμενο ψηφιδωτό δάπεδο.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΣΚΑΛΑ ΕΡΕΣΟΥ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡΕΣΟ

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ-ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΤΗΝΩΝ

Μία ενδιαφέρουσα περιπατητική διαδρομή είναι προς το μικρό υδροβιότοπο που σχηματίζεται από τον χείμαρρο Ψαροπόταμο ή Χαλαντάρα μέχρι τη Μονή Πυθαρίου, παράλληλα με τις όχθες του ποταμού. Η διαδρομή είναι περίπου 3 km μέχρι τη Μονή, με το Τεχνητό Φράγμα και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς γίνεται μέσα σε κατάφυτο τοπίο, γεμάτο πλατάνια και λεύκες. Περπατώντας έχετε τη δυνατότητα να παρατηρήσετε τη φύση, τα πουλιά, τη χλωρίδα και πανίδα του υδροβιότοπου, να κάνετε πικ-νικ κλπ. Η Λέσβος φημίζεται για την παρατήρηση των πουλιών καθώς αποτελεί μεταναστευτική διαδρομή για αποδημητικά πουλιά, λόγω της θέσης της στο Αιγαίο.

Πληροφορίες, για οργανωμένη περιήγηση:

Pandora Travel Nature Tours, www.pandoralesvos.com, τηλ. : 6986729992, 2252042080.

Lesvos Bird Watching, www.lesvosbirdwatching.gr, τηλ. : 6972809610.

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ – ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΣΠΟΡ-WIND SURF

Στη μεγάλη παραλία της Σκάλας έχετε τη δυνατότητα να κάνετε ιστιοπλοΐα ή μαθήματα ιστιοπλοΐας, να νοικιάσετε κάποιο σκάφος για θαλάσσια περιήγηση, να κάνετε άλλα θαλάσσια σπορ, όπως θαλάσσιο σκι, ιπτάμενο αλεξίπτωτο, μπανάνα, θαλάσσιο καγιάκ κλπ. Στην παραλία του Σιγρίου έχετε τη δυνατότητα να κάνετε Wind Surf και kite Surf.

Πληροφορίες :

Λεσβιακός Όμιλος Ιστιοπλοΐας Ανοικτής Θάλασσας ή Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Μυτιλήνης, τηλ. : 2251020204, 6978893703

Alternative sailing, www.alternativesailing.com

Sailbooking.gr, τηλ. : 2108972282

Pandora Travel Nature Tours, www.pandoralesvos.c om, τηλ. : 6986729992, 2252042080

Sigri Surf, τηλ.: 2253054600

ΠΟΔΗΛΑΣΙΑ – ERESSOS LAVA TRAIL

Στη Σκάλα Ερεσού μπορείτε να νοικιάσετε ποδήλατο και να περιηγηθείτε κατά μήκος του παραλιακού δρόμου. Επίσης, για πιο έμπειρους ποδηλάτες, υπάρχουν ποδήλατα βουνού για ορεινή ποδηλασία, όπου μπορείτε να διασχίσετε τους γύρω λόφους. Από το καλοκαίρι του 2017 διοργανώνεται το LESVOS RIDE GRAND PRIX, ένα αθλητικό τριήμερο με αγώνες ορεινού τρεξίματος ( RUNNING TRAIL) και ορεινής ποδηλασίας (MOUNTAIN BIKE), στα «Μονοπάτια της Λάβας», για να γνωρίσετε τα Γεωπάρκα της περιοχής του Σιγρίου. Πληροφορίες, για οργανωμένη ποδηλασία, ενοικίαση και μαθήματα ποδηλάτου για παιδιά και αρχάριους :

Lesvos Ride Cycling, www.lesvosride.com

www.lesvostrail.eu, τηλ. : 2253071990.

ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΚΑΛΑ ΕΡΕΣΟΥ & ΕΡΕΣΟΣ

Το Disa – Travel Hiking, www.disa-travel.com, μπορεί να σας οργανώσει μια εκδρομή με άλογα, για ιππασία μέσα σε καταπράσινες τοποθεσίες, να σας δείξει τα μυστικά της ελιάς και του ελαιόλαδου, μέσα από σεμινάρια που διοργανώνει, να συμμετάσχετε σε εργασίες μέσα από τα παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως του τυροκόμου και του μελισσουργού, να σας δείξει την κατασκευή κοσμημάτων κλπ.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΥΘΑΡΙΟΥ ή ΠΙΘΑΡΙΟΥ

Βρίσκεται 3 km ΒΑ, της Ερεσού, στον καταπράσινο κάμπο της περιοχής, μέσα σε ένα κοίλωμα χαράδρας που θυμίζει πιθάρι. Η Ιερά Μονή Πιθαριού ιδρύθηκε τον 16^ο αι. και είναι αφιερωμένη στους Ταξιάρχες, Μιχαήλ και Γαβριήλ.

το 1931 μετά από εγκατάλειψη η Μονή συγχωνεύτηκε με την Ιερά Μονή Υψηλού, όπου εκεί μεταφέρθηκαν τα αρχεία του μοναστηριού
το 1938 ο χώρος χρησίμευσε ως Εκκλησιαστικό Σωφρονιστήριο, μέχρι τη γερμανική κατοχή (1940)
μετά την τουρκοκρατία η Μονή ξαναλειτούργησε, με λιγοστούς μοναχούς.

Θα δείτε το Καθολικό, με το χαρακτηριστικό κίονα στην Αγία Τράπεζα και τους αρχαίους κίονες που περιστοιχίζουν τον Νάρθηκα. Η Ι.Μ. Πιθαριού είναι αντρικό μοναστήρι και γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου. Η θέση της Μονής είναι μπροστά στη Τεχνητή Λίμνη του Φράγματος Ερεσού.

ΜΟΝΗ ΥΨΗΛΟΥ

Η Μονή βρίσκεται μεταξύ Άντισσας και Σίγρι, στην κορυφή του όρους Όρδυμνος, γι αυτό και από τον 18^ο αι. ονομάζεται Μονή Υψηλού αντί Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Κτίστηκε περίπου το 1101, η αρχιτεκτονική της μοιάζει με φρούριο καθώς έχει πολεμίστρες και οχυρωματικό πύργο και είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο. Θα δείτε το Καθολικό, κτισμένο το 1832, με τις όμορφες αγιογραφίες, το τέμπλο με τις χαρακτηριστικές μεγάλες εικόνες και το παρεκκλήσι των Αγίων Πατέρων.

Στη Βιβλιοθήκη της Μονής φυλάσσονται πολύτιμα χειρόγραφα ενώ στο μικρό Μουσείο, ιερά άμφια, χρυσά Ευαγγέλια και λειψανοθήκες με οστά Αγίων. Το αρχαιότερο ίσως έκθεμα του Μουσείου είναι η μια επιτύμβια πλάκα, η οποία προέρχεται από τα λείψανα γειτονικού βυζαντινού οικισμού. Διακρίνονται χαραγμένα δύο δάφνινα στεφάνια όπου στο πρώτο υπάρχει η επιγραφή «Ο ΔΗΜΟΣ» και στο δεύτερο «ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ», ενώ στον ενδιάμεσο χώρο διακρίνονται οι λέξεις «ΠΑΜΦΙΛΕ ΧΡΙΣΤΕ». Η Ι.Μ. είναι αντρικό μοναστήρι και γιορτάζει στις 8 Μαΐου.

ΕΘΙΜΑ – ΓΙΟΡΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΣΟ

ΑΞΤΟΥ, στην παραλία της Ερεσού.

Το έθιμο του «ΑΞΤΟΥ», αναβιώνει από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ερεσιωτών «ΦΑΝΙΑΣ». Το βράδυ της παραμονής της 1^ης Αυγούστου, ανάβουν φωτιές στις γειτονιές, όπου μικροί και μεγάλοι χορεύουν και πηδούν από πάνω. Το έθιμο γίνεται στην πλατεία Γιαλού, στη Σκάλα Ερεσού με τη συμμετοχή του χορευτικού τμήματος του Συλλόγου. Οι κάτοικοι με αυτό τον τρόπο, υποδέχονται την πρώτη μέρα του Αυγούστου, καθώς πιστεύουν ότι με τη φωτιά γίνεται η κάθαρση και φεύγει το κακό.

ΟΒΡΙΟΣ, δηλαδή το κάψιμο του Ιούδα το Πάσχα.

Λίγες μέρες πριν την Ανάσταση του Χριστού, οι άντρες και τα μικρά αγόρια ανεβαίνουν στο βουνό και κόβουν μικρούς θάμνους, τις αστβές. Αφού ξεραθούν, έξω από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, από εκεί που πηγάζει το έθιμο, φτιάχνουν ένα μικρό λόφο με τα ξερά κλαδιά και από πάνω τοποθετούν ένα σκιάχτρο που συμβολίζει τον Ιούδα. Την ώρα της Ανάστασης, κατά το Χριστός Ανέστη, ανάβουν φωτιά και καίνε τον Ιούδα εν μέσω πολλών βεγγαλικών.

ΓΙΟΡΤΗ ΣΥΚΟΥ, στο τέλος Αυγούστου, στη Σκάλα Ερεσού.

Διοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ερεσιωτών «ΦΑΝΙΑΣ», στην αυλή του Αρχαιολογικού Μουσείου της Σκάλας.

ΜΟΥΣΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΑΝΑΓΙΟΥΔΑΣ, στις 12-13 Αυγούστου, στη Σκάλα Ερεσού.

Είναι ένα διήμερο με πολύ μουσική, διαφορετικών ρυθμών, που διοργανώνεται από τον Σύλλογο των Απανταχού Ερεσίων «Ο ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΣ».

ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΓΕΝΕΣ ΣΙΓΡΙ

Το Σίγρι είναι το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Λέσβου, βρίσκεται στα Δ. του νησιού και απέχει από τη Μυτιλήνη, 93 km. Είναι ένα ψαροχώρι που περιβάλλεται από μικρές πανέμορφες παραλίες, με πεντακάθαρα νερά. Στο Σίγρι θα έρθετε για να φάτε φρέσκα ψάρια και να απολαύσετε ψαρομεζέδες με ούζο, δίπλα στο λιμάνι με τις βάρκες. Θα δείτε το Κάστρο του Σιγρίου (1757) με το αραβικό τόξο, στην είσοδο του λιμανιού, το Τζαμί, που από το 1923 λειτουργεί ως εκκλησία, τα ερείπια της δεξαμενής του Τζαμιού, το Χαμάμ και την εκκλησία του Αγίου Θεοφάνη.

Το Σίγρι εκτός από το λιμάνι διαθέτει και μαρίνα σκαφών. Το καλοκαίρι συνδέει ακτοπλοϊκώς τη Λέσβο με τη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα. Σε απόσταση 4 km, Β. του Σιγρίου, υπάρχει η παραλία της Παναγίας Φανερωμένης, με λευκή άμμο και αμμοθίνες που θεωρείται η ομορφότερη παραλία της Δ. Λέσβου. Η Τοπική Κοινότητα Σιγρίου, ο Σύλλογος Απανταχού Σιγριανών «Το Σίγρι» και ο Πολιτιστικός Όμιλος Σιγρίου «Θεοφάνης Σιγριανής» διοργανώνουν κάθε χρόνο πολλές εκδηλώσεις, όπως τα «Σιγριανά», στην παραλία, με τη συμμετοχή των παιδιών, αγώνες Windsurfing, εκθέσεις ζωγραφικής, βιβλίου κλπ.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ

Βρίσκεται στην κορυφή του χωριού Σίγρι, στο κέντρο της προστατευόμενης περιοχής του Απολιθωμένου Δάσους και στεγάζεται σε ένα σύγχρονο κτίριο 1600 m2. Ιδρύθηκε το 1994 με σκοπό την μελέτη, προστασία, συντήρηση και ανάδειξη του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, που αποτελεί ένα διατηρητέο φυσικό μνημείο, με παγκόσμια αναγνώριση. Το Μουσείο βραβεύθηκε με το Eurosite Management Award 2001, για την σωστή ανάδειξη και διαχείριση του Απολιθωμένου Δάσους. Είναι ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων και ανήκει στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO (2004).

ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ

Είναι ένα ηφαιστειακό δημιούργημα και αποτελεί το πιο σημαντικό απολιθωμένο δάσος στον κόσμο, με τους κορμούς να βρίσκονται στην αρχική τους θέση. Πριν από, περίπου, 20 εκ. χρόνια εκδηλώθηκε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή του Β. Αιγαίου. Στην κεντρική Λέσβο δημιουργήθηκαν τα ηφαίστεια της Βατούσας, του Λεπετύμνου, της Άγρας της Ανεμώτιας και του Μεσότοπου, με ηφαιστειακούς θόλους και πολλά διαφορετικά σημεία εξόδου των ηφαιστειακών υλικών. Σήμερα τα 2/3 της έκτασης της Λέσβου καλύπτονται από ηφαιστειακά πετρώματα που δημιουργήθηκαν την περίοδο από 21 έως 16 εκ. χρόνια.

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις προκάλεσαν την έξοδο τεράστιων ποσοτήτων λάβας, στάχτης και άλλων ηφαιστειακών υλικών που σκέπασαν μεγάλες εκτάσεις. Αυτά τα ηφαιστειακά υλικά κινήθηκαν από τα Α. προς τα Δ. και σκέπασαν το πυκνό και πλούσιο δάσος που υπήρχε τότε.

Η κίνηση των ηφαιστειακών υλικών ήταν ταχύτατη με αποτέλεσμα να καλύψει αμέσως τους κορμούς, τα κλαδιά, τους καρπούς, και τα φύλλα των δέντρων. Η απομόνωση των φυτικών ιστών από τις επιφανειακές συνθήκες και η έντονη υδροθερμική κυκλοφορία, θερμών ρευστών πλούσιων σε πυρίτιο που ακολούθησε, επέτρεψε την τέλεια απολίθωση των φυτικών ιστών, κάτω από ιδανικές συνθήκες.

Κατά την διαδικασία αυτή έγινε η αντικατάσταση μόριο προς μόριο, της οργανικής φυτικής ύλης, από ανόργανες ενώσεις. Με τον τρόπο αυτό διατηρήθηκαν πολύ καλά τα μορφολογικά γνωρίσματα των δένδρων, όπως η εξωτερική επιφάνεια του κορμού, οι αυξητικοί δακτύλιοι καθώς και η εσωτερική δομή του ξύλου.

Η ανασκαφική έρευνα που πραγματοποιεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας έφερε στο φως πολλά φυτικά απολιθώματα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ο μεγαλύτερος μέχρι σήμερα γνωστός ιστάμενος κορμός απολιθωμένου δένδρου, όχι μόνο στη Λέσβο αλλά ολόκληρης της Ευρώπης. Το ύψος του είναι 7,02 μ. και η περίμετρος του 8,58 μ. Αποτελεί το κατώτερο τμήμα του κορμού το οποίο έχει διατηρηθεί σε πολύ καλή κατάσταση. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα διασωθέντα φυτικά απολιθώματα στον κόσμο και ανήκει στο είδος Taxodioxylon albertense, που αποτελεί πρόγονο του σύγχρονου δένδρου της Σεκόιας.

Επίσης αποκαλύφθηκαν ιστάμενοι απολιθωμένοι κορμοί κωνοφόρων δένδρων που ανήκουν στην οικογένεια των Πρωτοπευκίδων (Protopinaceae) και εμφανίζουν εξαιρετική διατήρηση της εσωτερικής δομής και των εξωτερικών γνωρισμάτων του ξύλου. Κατά τις εκσκαφές έχουν επίσης αποκαλυφτεί πολλά τμήματα απολιθωμένων φυτών (καρποί, φύλλα, κλαδιά, ρίζες), τα οποία εκτίθενται στις αίθουσες του Μουσείου. Το Μουσείο διοργανώνει ειδικές διαδρομές, με τον τίτλο «Ανακαλύπτοντας το Απολιθωμένο Δάσος» που δίνει την δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει αντιπροσωπευτικά δείγματα απολιθωμάτων και ενδιαφέροντα στοιχεία για τη στρωματογραφία των ηφαιστειακών πετρωμάτων.

ΓΕΩΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΠΑΡΚΑ ΤΩΝ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΩΝ

Για τους λάτρεις της πεζοπορίας το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, έχει χαράξει τις δικές του περιπατητικές γεωδιαδρομές με το όνομα «Τα Μονοπάτια της Λάβας», ενώνοντας σημεία με γεωλογικό, ιστορικό, αρχαιολογικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον.

Όλες οι διαδρομές έχουν σήμανση, ανά 500 μ. και θέσεις ανάπαυσης.

Διαδρομή 1^η : ΠΑΡΚΟ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ – ΕΡΕΣΟΣ, μήκος 6,5 km

Διαδρομή 2^η : ΠΑΡΚΟ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ – ΠΑΡΚΟ ΧΑΜΑΝΔΡΟΥΛΑΣ – ΤΣΙΧΛΙΩΝΤΑΣ – ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, μήκος 13 km

Διαδρομή 3^η : ΣΙΓΡΙ – ΠΑΡΚΟ ΣΙΓΡΙΟΥ – ΠΑΡΚΟ ΠΛΑΚΑΣ – ΕΡΕΣΟΣ, μήκος 15 km

Διαδρομή 4^η : ΓΑΒΑΘΑΣ – ΛΑΨΑΡΝΑ, μήκος 7 km.

Διαδρομή 5^η : ΛΥΓΕΡΗ – ΛΑΨΑΡΝΑ, μήκος 6km.

(πληροφορίες, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, 2251047033, 2251054434)

ΠΑΡΚΟ ΣΙΓΡΙΟΥ

Δημιουργήθηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. Η πρόσβαση στο Πάρκο γίνεται από τον περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου και καταλαμβάνει μια έκταση 30 στρ. στην Ν. πλευρά του Σιγρίου. Οι εντυπωσιακές ρίζες των κορμών, οι ιστάμενοι απολιθωμένοι κορμοί, αγγειόσπερμων και κωνοφόρων δένδρων (Pinoxylon paradoxum, Pinoxylon sp. Pinus sp.), με τα μοναδικά χρώματα και τα φυτικά απολιθώματα κλαδιών και φύλλων, βρίσκονται σε άριστη κατάσταση.

Εδώ μπορείτε να δείτε και μεγάλα τμήματα απολιθωμένων κορμών που έχουν μεταφερθεί για φύλαξη στο χώρο του Πάρκου.

ΠΑΡΚΟ ΠΛΑΚΑΣ

Βρίσκεται στη θέση Πλάκα Σιγρίου, σε απόσταση περίπου 800 μ., Ν. του Σιγρίου. Η πρόσβαση στο Πάρκο γίνεται από την Αγροτική Οδό Σιγρίου – Ερεσού. Μπορείτε να το εξερευνήσετε ακολουθώντας τους ειδικά διαμορφωμένους περιπατητικούς διαδρόμους που θα οδηγήσουν σε όλες τις θέσεις των απολιθωμάτων. Παράλληλα στην περιοχή έχουν δημιουργηθεί 3 θέσεις ανάπαυσης και θέας, προς το Σίγρι και το νησάκι Νησιώπη.

ΠΑΡΚΟ ΧΑΜΑΝΔΟΥΛΑ

Η περιοχή Χαμανδρούλα της Ερεσού έχει μεγάλη συγκέντρωση απολιθωμένων κορμών, με εντυπωσιακά χρώματα και άριστη διατήρηση των μορφολογικών γνωρισμάτων του ξύλου, γι αυτό αξίζει να την περπατήσετε.

ΠΑΡΚΟ ΝΗΣΙΩΠΗΣ

Η Νησιώπη ή Μεγαλονήσι, είναι το μικρό νησάκι που κλείνει από Δ. τον Κόλπο του Σιγρίου. Σχεδόν σε όλη την έκταση του νησιού έχουν εντοπισθεί εκατοντάδες απολιθωμένοι κορμοί δένδρων με εντυπωσιακούς χρωματισμούς. Στα Δ. του νησιού υπάρχουν θαλάσσιοι κορμοί πάνω στην παραλία. Επίσης στη θαλάσσια περιοχή γύρω από το νησί, υπάρχουν απολιθωμένοι κορμοί δένδρων που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Μπορείτε να κάνετε περιήγηση στο Θαλάσσιο Πάρκο Νησιώτης, με το ειδικό σκάφος, με γυάλινο πυθμένα, μια πρωτότυπη δραστηριότητα επίσκεψης που προσφέρει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.

Οι οργανωμένες επισκέψεις στο Θαλάσσιο Πάρκο Νησιώπης πραγματοποιούνται μετά από κράτηση στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου (πληροφορίες, τηλ. : 22530-54434, email: [email protected], www.lesvosmuseum.gr).

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ – ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΛΕΣΒΟΥ

Το νησί φημίζεται για το ελαιόλαδο, το ούζο, τις σαρδέλες, το κρασί, το μέλι και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το λαδοτύρι και η γραβιέρα. Τα αλίπαστα, δηλαδή αλατισμένα ψάρια, όπως είναι ο γαύρος, ο κολιός, η σαρδέλα, η αντζούγια και η λακέρδα, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά προϊόντα του νησιού. Η διαδικασία γίνεται με καθαρά παραδοσιακό τρόπο που πηγαίνει από γενιά σε γενιά.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Ενδεικτικά σας αναφέρουμε μερικά καταλύματα στην Ερεσό, τη Σκάλα και το Σίγρι.

Galini Hotel, 2*, Σκάλα Ερεσού, τηλ. : 2253053138

ΟΣΤΡΙΑ, Σκάλα Ερεσού, τηλ. : 2253053015

MARIA PANTERMOU, Σκάλα Ερεσού, τηλ. : 2253053267, 2253053462

PENSION KRIKELOS, Σκάλα Ερεσού, τηλ. : 2253053376

PENSION ERESSOS, Σκάλα Ερεσού, τηλ. : 2253053560

Villa Marilena, Apartments, Σκάλα Ερεσού, τηλ. : 2253053094, 2253053637

Villa Susana, Apartments, Ερεσός, τηλ. : 2253053154, 2253053567

Orama Hotel, 2*, Σίγρι, τηλ. : 2253054226

IOANNIDIS DINOS, Σίγρι, τηλ. : 2253054254

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΕΣΟ

Η πρόσβαση στην Ερεσό γίνεται από τον παραλιακό δρόμο : Μυτιλήνη – Καλλονή – Μεσότοπος – Ερεσός. Αν δεν έχετε δικό σας μεταφορικό μέσο (διάρκεια διαδρομής 1,5 ώρα), εναλλακτικά μπορείτε να πάρετε το τοπικό λεωφορείο, ΚΤΕΛ (διάρκεια 2,5 ώρες) ή κάποιο ταξί από τη Μυτιλήνη. Η πρόσβαση στο νησί της Λέσβου γίνεται από το λιμάνι του Πειραιά και η διάρκεια είναι έως 12 ώρες. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η Λέσβος συνδέεται ακτοπλοϊκώς με τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης και Καβάλας. Επίσης στο νησί μπορείτε να έρθετε αεροπορικώς καθώς διαθέτει Αεροδρόμιο που συνδέει το Διεθνές Αεροδρόμιο της Αθήνα και της Θεσσαλονίκης, με απευθείας πτήσεις.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ

Δήμος Λέσβου, Τοπικό Διαμέρισμα Ερεσός – Άντισσα, τηλ. : 2253350100, 2253350110, 22533600, 22533214

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, Σίγρι, τηλ. : 2253054434, www.lesvosmuseum.gr

Σύλλογος των Απανταχού Ερεσίων, «Ο ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΣ», www.eresostheophrastos.gr

ΚΤΕΛ ΛΕΣΒΟΥ, πληροφορίες δρομολογίων : 2251028873

Αεροδρόμιο Μυτιλήνης «Οδυσσέας Ελύτης», Μυτιλήνη – Κράτηγος, τηλ. :2251038700

Ιερά Μονή Πυθαρίου, Ερεσός, τηλ. : 2253053239

Ιερά Μονή Υψηλού, Άντισσα, τηλ. : 2253056259

Αρχαιολογικό Μουσείο, Σκάλα Ερεσού, τηλ. : 2253053332

Αγροτικό Ιατρείο, Ερεσός, τηλ. : 2253053221

Αγροτικό Ιατρείο, Σκάλα Ερεσού, τηλ. : 2253052132

Αστυνομία, 2253056222