Συρράκο και Καλλαρύτες στα Τζουμέρκα Ιωαννίνων, δυο δίδυμα χωριά αναλλοίωτα στο χρόνο

Τα δυο πετρόκτιστα χωριά Συρράκο και Καλαρρύτες Βορείων Τζουμέρκων ανήκουν στα Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλους και στους Οικισμούς Ειδικής Κρατικής Προστασίας. Είναι ενταγμένα στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων που το οποίο ανήκει στο Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA 2000. Έχουν χαρακτηριστεί Παραδοσιακοί Οικισμοί καθώς διατηρούν αναλλοίωτη την ηπειρώτικη αρχιτεκτονική τους φυσιογνωμία.

ΣΥΡΡΑΚΟ

Το Συρράκο ή Σιράκο ανήκει διοικητικά στο Δήμο Βορείων Τζουμέρκων, του Ν. Ιωαννίνων, στην Ήπειρο. Απέχει από τα Ιωάννινα 53 km από την Άρτα 80 km., από τη Θεσσαλονίκη 293 km και από την Αθήνα περίπου 450 km.

Κτισμένο σε υψόμετρο από 1.097 – 1.150 μ. στην πλαγία του βουνού Λάκμος ή Περιστέρι (2.285 μ.) ρέει στα πόδια του ο παραπόταμος του Καλαρρύτικου ποταμού, Χρούσιας και εντυπωσιάζει με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών, κτισμένα με πέτρα και ξύλο, η οποία παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο.

Περπατήστε στα πέτρινα δρομάκια, θαυμάστε τα παλιά αρχοντικά των πλούσιων Συρρακιωτών εμπόρων, πιείτε δροσερό νερό από την πηγή «Γκούρα» και ξεκουραστείτε στα καφενεία και τις ταβέρνες της πλατείας.

Εδώ θα δείτε επίσης το Λαογραφικό Μουσείο Ερμηνείας Φωτιάδου, ένα αρχοντικό του 1880 που ήταν το σπίτι της λαογράφου Ερμ. Φωτιάδου και του εύπορου έμπορου παππού της Κώστα Αυδίκου (τηλ.: 2651038490, είσοδος ελεύθερη), την εκκλησία του Αγίου Νικολάου με το ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο και το Σπίτι-Βιβλιοθήκη-Λαογραφικό Μουσείο Κώστα Κρυστάλλη.

Ο Κώστας Κρυστάλλης, ποιητής και πεζογράφος, γεννήθηκε στο Συρράκο το 1868 και έζησε εδώ μέχρι τα 12 χρόνια του. Το κανονικό του όνομα ήταν Κρουστάλλης αλλά όταν πήγε στην Αθήνα το έκανε Κρυστάλλης. Προσβλήθηκε από φυματίωση και πέθανε στην Άρτα, το 1894.

Εδώ γεννήθηκε και ένας επίσης σπουδαίος ποιητής και λογοτέχνης, ο Γεώργιος Ζαλοκώστας (1805-1858), η προτομή του οποίου βρίσκεται τοποθετημένη στα Ιωάννινα.

Στο Συρράκο δεν επιτρέπονται αυτοκίνητα γι’αυτό θα πρέπει να το αφήσετε στην είσοδο του χωριού και να περπατήσετε μέσα από το πέτρινο καλντερίμι, προς την πλατεία. Η κεντρική είσοδος του χωριού, η «Λεύκα», βρίσκεται στο πέτρινο γεφύρι, εκεί που αφήνετε το αυτοκίνητο όταν φτάνετε από τον κεντρικό δρόμο.

ΠΟΥ ΘΑ ΦΑΤΕ ΣΤΟ ΣΥΡΡΑΚΟ

Ταβέρνα Σταυραετός, τηλ. : 2651053296, syrrakostavraetos.gr
Παραδοσιακή ταβέρνα «Το Συρράκο»

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ ΣΤΟ ΣΥΡΡΑΚΟ

Hotel «ΤΟ ΣΥΡΡΑΚΟ», Συρράκο, τηλ. : 2651053410, syrrakohotel.gr
Ξενώνας Σταυραετός, Συρράκο, τηλ. : 2651053296, 6946424324
Casa Calda, Συρράκο, τηλ. : 2651053540, casacalda.gr
Ξενώνας Ταβέρνα «Η Γκούρα», Συρράκο, τηλ. : 2651 053303
Casa La Noi, τηλ. : 2651053006, casalanoi.gr

ΚΑΛΑΡΡΥΤΕΣ

Το χωριό Καλαρρύτες ή Καλαρίτες είναι ένα ορεινό χωριό των Βορείων Τζουμέρκων (2.429 μ.), όπως και το Συρράκο, κτισμένο δίπλα στο φαράγγι του ποταμού Χρούσια, παραπόταμο του Καλαρρύτικου που και αυτός αποτελεί παραπόταμο του Άραχθου.

Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μ. στα Βόρεια Τζουμέρκα, στα ΝΑ. του Ν. Ιωαννίνων, στην Ήπειρο. Απέχει από τα Ιωάννινα 56 km, από την Άρτα 82 km και από την Καλαμπάκα 96 km.

Το χωριό είχε μεγάλη οικονομική άνθηση τον 18^ο αι. με την κύρια ασχολία των κατοίκων το εμπόριο όπως υφαντά, κάπες από μαλλί, μετάξι από τη Θεσσαλία και αντικείμενα αργυροχρυσοχοΐας, τα οποία πουλούσαν σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Η οικογένεια Bulgari, της ιταλικής φίρμας κοσμημάτων «Οίκος Bulgari», έχει καταγωγή από την Πραμυθιά Ιωαννίνων αλλά οι προπάπποι τους, μέχρι το 1819 έζησαν στους Καλαρρύτες όπου έφτιαχναν ασημικά και τα πουλούσαν στην ευρύτερη περιοχή.

Θα θαυμάσετε τα πέτρινα ηπειρώτικα αρχοντικά, θα περπατήσετε στα καλντερίμια του χωριού, θα επισκεφτείτε το Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, το Νερόμυλο Κουϊάσας, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου(15^ου ) και το διατηρητέο συγκρότημα «Κασαρέα Φασούλα»(1808-1815), του πλούσιου έμπορου Παράσχη.

Μετά τη βόλτα στο χωριό θα καταλήξετε στην κεντρική πλατεία και στο παραδοσιακό καφενείο «Άκανθος», που στέκει εδώ από το 1840. Ο Ναπολέων Ζαγκλής έχει αναλάβει το καφενείο του προπάππου του από το 1990 και θα σας σερβίρει καφέ, τσίπουρο και τοπικά εδέσματα. Αν έρθετε καλοκαίρι στο χωριό θα διασκεδάσετε στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής που γίνεται στις 26 Ιουλίου. Μετά τη λειτουργία ακολουθεί γλέντι όπου προσφέρετε από τους κτηνοτρόφους μαγειρεμένο κρέας και γιαούρτι. Επίσης μεγάλο διήμερο γλέντι γίνεται στο χωριό και στις 15 Αυγούστου.

Εντός του χωριού Καλαρρύτες δεν επιτρέπονται τα αυτοκίνητα γι’αυτό έχουν διαμορφωθεί θέσεις στάθμευσης στην είσοδο, στις θέσεις Γκόντρο, Τσιόρα, Άργι, Πλάκα. Στην αρχαιολογική θέση «Άβατος» βρίσκονται απομεινάρια αρχαίου τείχους και νεκροταφείο κιβωτιόσχημων τάφων.

ΠΟΥ ΘΑ ΦΑΤΕ ΣΤΟΥΣ ΚΑΛΑΡΡΥΤΕΣ

Ταβέρνα Ναπολέων
Εστιατόριο «La Gordu», παραδοσιακά φαγητά, αρνί στη σούβλα και υπέροχη θέα.

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ ΣΤΟΥΣ ΚΑΛΑΡΡΥΤΕΣ

Ξενώνας Ναπολέοντα Ζάγκλη, τηλ. :2659061518, xenonasnapoleon.com
Αρχοντικό Βογιάρου, τηλ. :2659062361, vogiarou.gr
Πετράδι 1873, Καλαρρύτες, τηλ. :2659061561, petradi.gr

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΗΠΙΝΑΣ ΧΡΙΣΤΩΝ

Βρίσκεται στο χωριό Χριστοί Πραμάντων και είναι κτισμένο το 1212 μέσα σε έναν κατακόρυφο βράχο, από τον Αρχιεπίσκοπο Γρηγόριο. Η παράδοση θέλει να έχει ιδρυθεί από έναν μοναχό της γειτονικής Μονής Βύλιζας ο οποίος κάθε βράδυ έβλεπε στο σημείο που είναι κτισμένο το μοναστήρι μια μικρή φλόγα να καίει. Για να φτάσετε θα ακολουθήσετε τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο και στη συνέχεια το μονοπάτι που είναι σκαλισμένο στο βράχο και μετά την ξύλινη γέφυρα που σας οδηγεί στη Μονή.

Θα δείτε το μικρό ναό τα κελία που είναι σκαλισμένα μέσα στο βράχο. Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στη Κοίμηση της Θεοτόκου αλλά το μεγάλο πανηγύρι γίνεται της Ζωοδόχου Πηγής με την παρουσία πολλών επισκεπτών από το προηγούμενο βράδυ. Για περισσότερες πληροφορίες και για τα κλειδιά της Μονής στο καφενείο της περιοχής, τηλ. : 2659061186.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΣΥΡΡΑΚΟ – ΚΑΛΑΡΡΥΤΕΣ

ΚΑΤΑΒΑΣΗ ΦΑΡΑΓΓΙΟΥ- CΑNYONING ΣΤΟ ΣΥΡΡΑΚΟ

Η κατάβαση του φαραγγιού Σταυραετός ή Μπόζιας βρίσκεται κάτω από το Συρράκο και έχει πρόσβαση από εκεί.

Ακολουθείτε το μονοπάτι που αρχικά είναι ήπιο με μικρούς καταρράκτες 7-12 μ. αλλά στη συνέχεια, όταν το φαράγγι συναντά τη χαράδρα του ποταμού Χρούσια, με τον εντυπωσιακό καταρράκτη ύψους 48 μ. το επίπεδο δυσκολίας αυξάνει. Για τη διάσχιση του φαραγγιού, σχετικά με τον διαθέσιμο εξοπλισμό και τη διανυκτέρευση και για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην Hellas Canyon, κ. Ανδρέου τηλ. : 6972662269.

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΣΥΡΡΑΚΟ – ΚΑΛΑΡΡΥΤΕΣ

Διαδρομή 1η : Συρράκο-παλαιό μονοπάτι – Καλαρρύτες.

Η διαδρομή περιλαμβάνει περίπου 4,5 km περπάτημα (περίπου 1-1,5 ώρα) και γίνεται μέσα από το παλιό καλοδιατηρημένο μονοπάτι που ενώνει τα δυο χωριά. Από το Συρράκο κατηφορίζετε προς το ποτάμι Χρούσια και περνώντας από τη σιδερένια γέφυρα του ποταμού Χρούσια, «Πούντα ντι Χιάρ» φτάνετε στην απέναντι όχθη. Αρχίζετε να ανηφορίζετε προς το χωριό Καλαρρύτες μέσα από μια διαδρομή γεμάτη πλούσια βλάστηση.

Διαδρομή 2^η : Μονή Κηπίνας – Φαράγγι Χρούσιου – Καλαρρύτες Συρράκο.

Η διαδρομή περιλαμβάνει περίπου 6,34 km περπάτημα (περίπου 3 ώρες) και γίνεται μέσα από ασφάλτινο δρόμο, καλντερίμι – παραδοσιακό μονοπάτι και χωματόδρομο, περνώντας από τη σιδερένια γέφυρα του ποταμού Χρούσια «Πούντα ντι Χιάρ». Στο φαράγγι και κοντά στη Γέφυρα Κουϊάσας Καλαρρυτών, στη δεξιά πλευρά που βλέπει προς το Συρράκο υπάρχει ένα μικρό μονοπάτι, αντίθετα με τη φορά του ποταμού που καταλήγει στον παλιό Νερόμυλο Κουϊάσας, κρυμμένος μέσα στη βλάστηση.

ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΚΟΥΙΑΣΑΣ

ΟΡΕΙΝΗ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΣΥΡΡΑΚΟ – ΚΑΛΑΡΡΥΤΕΣ – ΜΑΤΣΟΥΚΙ

Η διαδρομή είναι διάρκειας 4 -5 ώρες περπάτημα. Ανάμεσα στα χωριά Καλαρρύτες και Ματσούκι θα βρείτε τη Μονή Βύλιζας (11^ος αι.), κτισμένη σε υψόμετρο 1.050 μ. Η Μονή Βύλιζας είναι χαρακτηρισμένη ως διατηρητέο μνημείο και για να φτάσετε θα ακολουθήσετε ένα πέτρινο μονοπάτι 1,8 km από το χωριό Ματσούκι (διάρκεια 45 λεπτά). Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και αξίζει να δείτε το επιχρυσωμένο τέμπλο και την εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου(1676).

Στο χωρίο Ματσούκι λειτουργεί στο Δημοτικό Σχολείο το Μουσείο Μεταβυζαντινών Εικόνων με σπάνια εκκλησιαστικά και θεολογικά χειρόγραφα καθώς και 59 μεταβυζαντινές εικόνες (15^ου -20^ου ) από τη Μονή Βύλιζας.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Από Αθήνα και αφού φτάσετε στη Γέφυρα Ρίου Αντιρρίου μπαίνετε στην Ιονία Οδό . Αφού περάσατε την έξοδο της Άρτας συνεχίζετε στην Ιονία Οδό μέχρι την έξοδο Αμμότοπος προς τα χωριά Ροδαυγή, Μονολίθι, Γέφυρα Πλάκας, Πράμαντα, Χριστοί, Καλαρρύτες και Συρράκο.

Από Αθήνα και αφού περάσετε τη Γέφυρα Ρίου Αντιρρίου μπορείτε να επιλέξετε την Ε.Ο. προς Ιωάννινα (10 km πριν τα Ιωάννινα θα κάνετε δεξιά για Μπάφρα έως το Συρράκο).

Από Θεσσαλονίκη μέσω Εγνατίας Οδού, έξοδος Κουτσελιού Ιωαννίνων – Χαροκόπι, από το Πετροβούνι μέχρι το Συρράκο (περίπου 42 km από την έξοδο από την Εγνατία Οδό).

Από Θεσσαλονίκη μέσω Εγνατίας Οδού, έξοδος Μετσόβου – Ανήλιο, από τη Κορυφή Μπάρος προς Καλαρρύτες – Κηπίνα και Συρράκο (από το Ανήλιο μέχρι τους Καλαρρύτες, περίπου 1,5 ώρα).

Από Θεσσαλία μέσω από Καλαμπάκα, Καστανιά, Χαλίκι, Καλαρρύτες. Η πόλη των Ιωαννίνων διαθέτει αεροδρόμιο που εξυπηρετεί τη γύρω περιοχή.

ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΟΥΡΝΑΡΙΟΥ

ΡΟΔΑΥΓΗ ΑΡΤΑΣ

ΑΡΑΧΘΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Θα πρέπει να έχετε μαζί σας χοντρά και ζεστά ρούχα, άνετα παπούτσια για τα πλακόστρωτα καλντερίμια, αλυσίδες στο αυτοκίνητο για τα χιόνια και αρκετή βενζίνη στο ρεζερβουάρ καθώς το κοντινότερο πρατήριο βρίσκεται σε απόσταση 25 km. Επίσης στα χωριά Συρράκο και Καλαρρύτες δεν υπάρχει φαρμακείο.