Έθιμα θεοφανείων, τα Δρώμενα του Βώλακα Δράμας
Τα «Δρώμενα του Βώλακα» είναι ένα έθιμο μεταμφιέσεων του Δωδεκαήμερου, που πραγματοποιούνται στο Βώλακα Δράμας, κάθε χρόνο στις 6,7 και 8 Ιανουαρίου. Αναλυτικά αναφέρουμε ότι διαδραματίζονται το «Έθιμο της Μπάρας» (6/1), το «Έθιμο των Αράπηδων» (7/1) και το «Έθιμο του Γάμου και των Αρκούδων» (8/1).
Τα έθιμα αυτά, τα «χαντέτια», όπως τα λένε στη Δράμα, είναι παγανιστικά και σχετίζονται με τη πανάρχαια λατρεία του θεού Διόνυσου. Γίνονται κατά το Δωδεκαήμερο, την περίοδο που ξεκινάει μετά τα Χριστούγεννα και τελειώνει την ημέρα των Θεοφανείων και συμπίπτουν με τις χειμερινές τροπές του Ήλιου, δηλαδή με μια καμπή του ετήσιου κύκλου του Ηλίου.
- ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ ΑΡΑΠΗΔΩΝ
Το «Έθιμο των Αράπηδων», πραγματοποιείται στο Βώλακα στις 7 Ιανουαρίου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Θεωρείται το πιο εντυπωσιακό απ’όλα τα δρώμενα και αποτελείται από ομάδες 5-6 ατόμων που είναι μεταμφιεσμένοι σε «Αράπηδες».
Οι «Αράπηδες» είναι στην ουσία καρναβάλια που έχουν το πρόσωπο και τα χέρια τους μαυρισμένα με καπνιά. Στην πλάτη τους φορούν καμπούρα, φτιαγμένη από μια βελέντζα γεμάτη άχυρα, στη μέση τους ζώνονται κουδούνια, στο κεφάλι σκεπάζονται με προβιά και στα χέρια κρατούν ένα χοντρό ξύλο, πάνω στο οποίο στηρίζουν το σώμα τους. Περιφέρονται κρατώντας το σώμα τους σκυφτό, υπό το βάρος της καμπούρας και με αυτοσχέδιο χορό και πλάγιες κινήσεις, κτυπούν τα κουδούνια με θόρυβο, δίνοντάς τους ρυθμό.
Μαζί με κάθε ομάδα «Αράπηδων» υπάρχει ο «τσαούσης» και η «νύφη», οι οποίοι με το δικό τους τρόπο, συμβάλουν στο χορό και πειράζουν τον κόσμο. Το έθιμο πραγματοποιείται υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής, μέσα από την γκάιντα, το νταχαρέ και τη λύρα. Το κρασί και το τσίπουρο ρέει άφθονο και τα καζάνια με τη μαγειρευτή γίδα περιμένουν τον επισκέπτη να τη γευτεί.
- ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΡΚΟΥΔΩΝ
Το «Έθιμο του Γάμου και των Αρκούδων» πραγματοποιείται στο Βώλακα στις 8 Ιανουαρίου. Αποτελεί σατυρική αναπαράσταση του τοπικού γάμου, που ξεκινάει από το πρωί και τελειώνει το απόγευμα, με ομαδικό γλέντι.
Την ημέρα του «Γάμου» βγαίνουνε και οι «Αρκούδες» που είναι ομάδες από μεταμφιεσμένους, που φορούν προβιές. Σε κάθε ομάδα υπάρχει ο «αρκουδιάρης», ο οποίος κατευθύνει τις «Αρκούδες», με το ντέφι και τις προτρέπει για χορό.
Για το 2018, το «Κουμπαριό του Γάμου», θα γίνει από τη Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης, (ΦΕΞ).
Ο ρόλος του «Κουμπάρου» και των συγγενών στο «Έθιμο του Γάμου» ακολουθεί το εξής πρόγραμμα:
Κυριακή 7 Ιανουαρίου 2018 (απόγευμα)
- 1ο κάλεσμα του «κουμπαριού» από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Βώλακα, με τραγούδι, χορό και προσφορά κερασμάτων.
Δευτέρα 8 Ιανουαρίου 2018 (πρωί – μεσημέρι)
- 2ο κάλεσμα του «κουμπαριού», με τη συνοδεία κερασμάτων και αντάμωμα με το Γαμπρό
- Επίσκεψη στο σπίτι της «Νύφης»
- Τελετουργικά έθιμα γονιμότητας
- Τέλεση «Γάμου» στην πλατεία
- Χορός και τραγούδι για όλους
ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟ ΒΩΛΑΚΑ ΔΡΑΜΑΣ
Ο Βώλακας βρίσκεται στο όρος Φαλακρό και απέχει 12 km από το χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού (2.100 μ), 24 km από το Νευροκόπι και 32 km από τη Δράμα. Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο 830 μ. και έχει περίπου, 1.200 κατοίκους.
Αποτελεί γνωστό χειμερινό προορισμό, λόγω του χιονοδρομικού κέντρου αλλά και των εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται κατά τα «Δρώμενα του Δωδεκαήμερου» και κυρίως στα«Έθιμα των Θεοφανείων».
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Οργάνωση – πληροφορίες: ΦΕΞ, Λαογραφικό Μουσείο, τηλ. : 2541025421- 6937120986, www.fex.org.gr , www.chrysallida.gr
Σχετικό βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=vDwubgh3xOU
Δήμος Κάτω Νευροκοπίου, τηλ. : 25233-50102233-50102
