Καλλιμάρμαρο – Παναθηναϊκό Στάδιο

Βρίσκεται απέναντι από τον Εθνικό Κήπο, ανατολικά του Ζαπείου και βόρεια από το Λόφο του Αρδηττού, στην οδό Βασ. Γεωργίου. Στην αρχαιότητα χρησίμευε για την τέλεση μέρους των Παναθηναίων που γινόντουσαν προς τιμήν της θεάς Αθηνάς.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

αρχικά ήταν ένα ξύλινο Στάδιο
329 π.Χ. επί Λυκούργου έγινε μαρμάρινο
144 μ.Χ. επί Ηρώδη του Αττικού, το Στάδιο είχε χωρητικότητα 50.000 θέσεων
στο Μεσαίωνα τα μάρμαρα καταστράφηκαν
επί βασιλιάς του Όθωνα το Στάδιο ήταν ένα ερείπιο με μόνο σωζόμενους τους πλευρικούς τοίχους της εισόδους
το 1856 ο Ευάγγελος Ζάππας, εύπορος έμπορος, προσφέρθηκε να ξαναφτιάξει το Στάδιο. Ανατέθηκε στον Φρανσουά Μπουλανζέ να το φτιάξει σε σχέδιο ίδιο με το αρχικό. Όμως αυτή η ιδέα δεν πραγματοποιήθηκε εκείνη την εποχή
το 1874 προκειμένου να πραγματοποιηθούν τα Ολύμπια (1875), ή Ζάππειες Ολυμπιάδες (λεγόντουσαν έτσι επειδή είχαν καθιερωθεί επί Ζάππα), το Στάδιο ανακατασκευάστηκε πρόχειρα. Αποτελούνταν από το χώρο του στίβου και από μερικές ξύλινες κερκίδες, στο βάθος, για να κάθονται οι επίσημοι
το 1895, προκειμένου να γίνουν τον επόμενο χρόνο οι Ολυμπιακοί Αγώνες τοποθετήθηκαν κάποια μάρμαρα σύμφωνα με τα σχέδια των Αναστ. Μεταξά και Ερνέστο Τσίλλερ. Η χρηματική βοήθεια που απαιτούνταν δόθηκε από τον ευεργέτη Γεώργιο Αβέρωφ και τα μάρμαρα τοποθετήθηκαν στις πρώτες σειρές των κερκίδων. Τότε στήθηκε ο ανδριάντας του Γ. Αβέρωφ, στη δεξιά πλευρά της εισόδου, έργο του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου. Την ίδια εποχή το Στάδιο ονομάζεται «Καλλιμάρμαρο»
το 1896 γίνονται οι 1^οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Στάδιο είχε 80.000 θέσεις
από το 1896 – 1900 οι μαρμαρώσεις στο Στάδιο ολοκληρώνονται
το 1906, στο Στάδιο έλαβαν χώρα οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες ή Μεσοολυμπιακοί Αγώνες
στις 4-4-1968, έλαβε χώρα, εντός του Σταδίου, ο Τελικός του μπάσκετ για το Ευρωπαϊκό Κύπελλο Κυπελλούχων (1967-68) όπου η ΑΕΚ επικράτησε της Σλάβια Πράγας μπροστά σε 80.000 καθήμενους θεατές και άλλους 40.000 όρθιους. Από τότε το Καλλιμάρμαρο θεωρείται πως έχει το παγκόσμιο ρεκόρ προσέλευσης, για οποιονδήποτε άλλον αγώνα μπάσκετ.
το 1996 στο Στάδιο έγινε η υποδοχή των Ολυμπιονικών της Ατλάντα
το 1997 φιλοξένησε τη Τελετή Έναρξης του 6^ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Στίβου, σε μουσική του συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου.
2004 το Στάδιο ανακαινίστηκε πλήρως. Την ίδια εποχή αποθεώθηκε η Εθνική Ομάδα Ποδοσφαίρου για την κατάκτηση του Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος 2004.
στις 17-5-2012 η Ολυμπιακή φλόγα παραδόθηκε στην πριγκίπισσα Άννα, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μ. Βρετανίας.

Το σημερινό μαρμάρινο Στάδιο, αποτελεί ακριβές αντίγραφο του μαρμάρινου Σταδίου που είχε φτιαχτεί από τον Ηρώδη τον Αττικό και έχει 45.000 θέσεις.

Στην είσοδο του Σταδίου υπάρχει το χάλκινο Άγαλμα του Δισκοβόλου, έργο του γλύπτη Κωνσταντίνου Δημητριάδη, ο οποίος για το έργο του αυτό κέρδισε 1^ο βραβείο στο διαγωνισμό καλλιτεχνών στην Ολυμπιάδα του 1924.

ΛΟΦΟΣ ΑΡΔΗΤΤΟΥ

Ο λόφος Αρδηττού (ύψους 235 μ), που βρίσκεται πίσω από το Στάδιο, έλαβε το όνομά του από τον αρχαίο ήρωα της Αττικής Αρδήττη, όταν σ’ αυτό το χώρο συμφιλίωσε τους κατοίκους της Αττικής με όρκο. Κάτω από τον πευκόφυτο αυτό λόφο οι αρχαίοι Αθηναίοι δικαστές, μετά την εκλογή τους και σε ανάμνηση του παλαιού γεγονότος, ορκίζονταν δημόσια, στο όνομα του Δία, του Απόλλωνα και της Δήμητρας και έδιναν τον «ηλιαστικόν» όρκο.

Σ’ αυτόν δε το χώρο τελούνταν επίσης και τα λεγόμενα Μικρά Ελευσίνια μυστήρια, στο λόφο Άγρα, δίπλα στο λόφο Αρδηττού, στις όχθες του Ιλισού ποταμού.

Πολύ αργότερα ο Ηρώδης ο Αττικός, μετά την αποπεράτωση του Καλλιμάρμαρου, ανήγειρε στη κορυφή του λόφου Αρδηττού ένα μικρό ναό προς τιμήν της θεάς Τύχης, του οποίου τα ερείπια διακρίνονται ακόμη και σήμερα, ενώ επιπρόσθετα έστησε εκεί και το Χρυσελαφάντινο άγαλμά της. Με μέριμνα της Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων 1896, έγινε περίφραξη με κιγκλίδωμα του τάφου του Ηρώδη του Αττικού που πέθανε το 179 μ.Χ. και ο οποίος βρίσκεται επί της κορυφής του Αρδηττού ακριβώς πίσω από το Καλλιμάρμαρο. Στον τάφο υπάρχει επιγραφή που λέει: «ΑΤΤΙΚΟΥ ΗΡΩΔΗΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΟΥ ΤΑΔΕ ΠΑΝΤΑ ΚΕΙΤΑΙ ΤΩΔΕ ΤΑΦΩ ΠΑΝΤΟΘΕΝ ΕΥΔΟΚΙΜΟΣ».

ΗΡΩΔΗΣ ΑΤΤΙΚΟΣ

Ο Τιβέριος Κλαύδιος Αττικός Ηρώδης ήταν ένας πλούσιος Αθηναίος, ρήτορας και μεγάλος ευεργέτης της Αθήνας. Γεννήθηκε το 101 ή 102 μ.Χ. και ανήλθε σε διάφορα ρωμαϊκά αξιώματα και έγινε μέλος της ρωμαϊκής Συγκλήτου. Οι Αθηναίοι λαμβάνοντας τα αξιώματά του, την παιδεία του και το πλούτο του υπόψη τη δράση, την παιδεία και ασφαλώς τον πλούτο του Ηρώδη τον εξέλεξαν «αγωνοθέτη» των Παναθηναίων. Ο Ηρώδης τελούσε τους αγώνες με ιδιαίτερη λαμπρότητα γι ‘αυτό οι Αθηναίοι τον τίμησαν με «στέφανο».

Τότε ο Ηρώδης υποσχέθηκε πως στην επόμενη εορτή των Παναθηναίων, δηλαδή μετά από τέσσερα χρόνια, η υποδοχή των αθλητών και πολιτών θα γινόταν σε ένα μαρμάρινο στάδιο.