Πρώτη Σερρών, στο δρόμο για την Αμφίπολη

Η Πρώτη Σερρών ανήκει στο Δήμο Αμφίπολης και βρίσκεται πάνω στον οδικό άξονα που ενώνει τη Δράμα με την Αμφίπολη. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο μόλις 300 μ. και οι λόγοι για μια στάση στην Πρώτη είναι πολλοί.

Για φαγητό και τσίπουρο στις ταβέρνες του χωριού, για τα παλιά καπνομάγαζα και για τα δυο ξεχωριστά Μουσεία της, την Οικία Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή και το «Χαγιάτι Λαδιά».

Στην Πρώτη την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς αναβιώνει ένα πανάρχαιο αποκριάτικο έθιμο το «έθιμο της Ντερβένας» (ντερβένα = μεγάλη φωτιά), που συμβολίζει την κάθαρση και αναγέννηση.

Τα παλιά χρόνια οι κάτοικοι από κάθε μαχαλά (γειτονιά) μάζευαν ξύλα και πουρνάρια από το Παγγαίο, τα έστηναν με έξυπνο τρόπο, μάλιστα τα φυλούσαν με βάρδιες για να μην τους τα κλέψουν από γειτονικό μαχαλά, και την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς άναβαν μια μεγάλη φωτιά (ντερβένα). Κάθε μαχαλάς στόχευε στη ψηλότερη «ντερβένα» ή σε αυτή που θα έσβηνε τελευταία, για να κερδίσει τις εντυπώσεις. Σήμερα το έθιμο γίνεται στην πλατεία Ντερβένας, στη θέση Μετόχι όπου η φωτιά ανάβει σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Ακολουθεί γλέντι με παραδοσιακή μουσική, χορό και τοπικά κεράσματα όπως σαρμαδάκια, κρασί, τσίπουρο, γλυκά κλπ. (πληροφορίες : Σύλλογος Φιλόμουσων Πρώτης Σερρών «Η Πρόοδος»). Κάθε Νοέμβριο διοργανώνεται η Γιορτή Τσίπουρου, με χορό και άφθονο τσίπουρο που προσφέρεται δωρεάν (πληροφορίες : Σύλλογος Φιλόμουσων Πρώτης Σερρών «Η Πρόοδος»).

ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΟ

Δοκιμάστε τοπικές γεύσεις όπως σαρμαδάκια (ντολμαδάκια) και «γυριστή» (τηγανιτή πίτα με σπανάκι ή τυρί) με τη συνοδεία ντόπιου τσίπουρου, κρασιού ή ούζου.

Οι περισσότερες ταβέρνες βρίσκονται γύρω από την κεντρική πλατεία Κωνσταντίνου Καραμανλή και σας αναφέρουμε ενδεικτικά αυτές που λειτουργούν και το χειμώνα :

«Ήδωνες», στην κεντρική πλατεία, τοπική κουζίνα της Μάγδας, με προϊόντα της περιοχής
«Ο Πλάτανος», στην κεντρική πλατεία, ταβέρνα-ψησταριά
«Ου μπλέξεις-11η εντολή», καφέ-ουζερί- ταβέρνα
«Η Γωνία του Γύρου», ουζερί – ψητοπωλείο
«Τσιώτας Χρήστος» ουζερί-καφενείο
«Πραβίτας», ψησταριά-καφέ- τσίπουρο
Σαμαράς Χρήστος, καφενείο-ουζερί

Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες :

«Χατζηδίπας», πιτσαρία –καφετέρια
«Τζιάρας», πιτσαρία –καφετέρια
«Αμφιθέατρο», Summer Bar, με ωραίο κήπο

Στις ταβέρνες του χωριού θα βρείτε να αγοράσετε χύμα τσίπουρο και κρασί που παράγουν οι τοπικοί οινοποιοί.

ΠΡΩΤΗ ΣΕΡΡΩΝ –ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

Λαογραφικό Μουσείο «Χαγιάτι Λαδιά» (2014)

Το Μουσείο στεγάζεται σε 2 παλιές καπναποθήκες του 1920, δομημένες με πέτρα και ξύλο, σύμφωνα με την τοπική αρχιτεκτονική. Στο τέλος του 19^ουαρχές του 20^ου αι. η καλλιέργεια και το εμπόριο του καπνού υπήρξε η κύρια ασχολία των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής του Παγγαίου.

Σε ένα από τα 2 κτίρια θα δείτε την αυθεντική στέγη μιας παλιάς καπναποθήκης. Εξωτερικά τα 2 ισόγεια κτίρια πλαισιώνονται από λιθόστρωτο καλντερίμι και ημιυπαίθριο χαγιάτι.

Το Μουσείο άνοιξε το 2014 για να στεγάσει την ιδιωτική συλλογή της Βασιλικής Λαδιά και του Χρήστου Τσιφούτη. Στην 1^ηκαπναποθήκη, κτίριο «Αχιλλέας» συγκεντρώθηκαν εργαλεία και αντικείμενα που έχουν σχέση με την καλλιέργεια και επεξεργασία του καπνού. Το καλοκαίρι στον εξωτερικό χώρο του κτιρίου πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις όπως εκθέσεις ζωγραφικής, χειροτεχνίας κλπ.

Στη 2^η καπναποθήκη, κτίριο «Δάφνη», δημιουργήθηκε το εσωτερικό ενός παραδοσιακού Πρωταίικου σπιτιού με αυθεντικά παλιά έπιπλα, χρηστικά αντικείμενα, κεντήματα, χαλιά, παλιές φωτογραφίες κλπ.

Υπεύθυνη : Βασιλική Λαδιά, τηλ. : 23240 61676, 6977 924671, www.hayatiladia.gr, γενική είσοδος 2 €, για γκρουπ 1€ (ανοικτά όλες τις ώρες και για γκρουπ κατόπιν συνεννόησης).

Οικία Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή

Ένα ωραίο διώροφο κτίριο του 1905 στο οποίο γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής (1907-1998, Βουλευτής, Υπουργός, Πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Δημοκρατίας). Ένα τμήμα της οικίας λειτουργεί ως Μουσείο Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή, με το γραφείο και προσωπικά του αντικείμενα, διάφορα έγγραφα, βιβλία, φωτογραφίες κλπ. Η είσοδος είναι δωρεάν και απαιτείται ραντεβού με τον υπεύθυνο που έχει τα κλειδιά της οικίας (τηλ. : 6976 125355). Διεύθυνση : οδός Χρυσοστόμου Σμύρνης, ανάμεσα στις εκκλησίες, Αγ. Γεωργίου και Αγ. Παρασκευής (υπάρχει ταμπέλα).

Στην κεντρική πλατεία του χωριού θα δείτε το άγαλμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Παλαιά Αστική Σχολή Πρώτης

Κτίστηκε μεταξύ 1905 – 1908, με πρωτοβουλία του τότε Μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομου. Στην πορεία το κτίριο χρησίμευσε αρχικά ως δημοτικό σχολείο και μετέπειτα ως αστυνομικό τμήμα. Σήμερα στεγάζεται ο Σύλλογος Φιλόμουσων «Η Πρόοδος». Η Αστική Σχολή Πρώτης υπήρξε το σχολείο που φοίτησε ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής. Θα το βρείτε δίπλα στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.

Αγίασμα Αγίου Γεωργίου ή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (1868),

Θα δείτε τη θαυματουργή εικόνα του Αγίου και κατεβαίνοντας 32 σκαλοπάτια θα φτάσετε στο Άγιασμα.

Ο Αγ. Γεώργιος είναι ο πολιούχος της Πρώτης, και τιμάται ιδιαίτερα στις 23 Απριλίου ή μετά το Πάσχα.

Εκκλησία Αγίας Παρασκευής

Καπνομάγαζο Λαδιά (Ευαγγέλλου) (1926)

Το παλιό τριώροφο καπνομάγαζο της οικογένειας Λαδιά αποπερατώθηκε το 1926 και σήμερα έχει μετατραπεί σε μια όμορφη πολυκατοικία (κοντά στην κεντρική πλατεία).

Καπνομάγαζο Ζαρκινού (1915)

Παλιά καπναποθήκη του 1915 που σήμερα αποτελεί την έδρα της βιοτεχνίας εσωρούχων Giorgio – Diamond. Διαθέτει πρατήριο πώλησης όπου μπορείτε να αγοράσετε μοντέρνα εσώρουχα, για όλη την οικογένεια, σε πολύ καλές τιμές. Ανοικτά Δευτέρα-Παρασκευή, 6 π.μ.-2.30 μ.μ (απόγευμα κατόπιν ραντεβού, τηλ. : 23240 61871), https://www.giorgiounderwear.4ty.gr.

Μονή Αναλήψεως Πρώτης ή «Θείας Αναλήψεως»

Στη διαδρομή από την Πρώτη προς το Καταφύγιο Πρώτης «Μπουγάτινα», (1.200 μ.) θα συναντήσετε το παλιό μοναστήρι της Αναλήψεως Πρώτης ή «Θείας Αναλήψεως», στα 930 μ. υψόμετρο (απέχει 7 km από το χωριό). Η θέα από τη Μονή προς τον κάμπο των Σερρών είναι μοναδική. Διαθέτει πωλητήριο της όπου μπορείτε να αγοράσετε προϊόντα που φτιάχνουν οι μοναχές με δικά τους αγνά υλικά. Θα βρείτε βότανα Παγγαίου, μοναστηριακές χειροποίητες χυλοπίτες, τραχανά, σάλτσες, κουλούρια, γλυκά του κουταλιού, λικέρ από φρέσκα φρούτα της περιοχής, μοναστηριακές κρέμες για διάφορες παθήσεις, σαπούνια, σαμπουάν με γάλα γαϊδάρας κλπ (για παραγγελίες : 6981 077 094 και ώρες 9 π.μ. -2 μ.μ.).

Ανοικτά :

Το καλοκαίρι : Δευτέρα – Σάββατο 9 π.μ.-1.30 μ.μ. και 4.30 μ.μ.- 6.30 μ.μ., Κυριακή 6.30 π.μ. – 6.30 μ.μ. και το χειμώνα : Δευτέρα – Σάββατο 9 π.μ.- 4 μ.μ., Κυριακή 6.30 π.μ. – 4 μ.μ. και πολλές φορές μέχρι τις 5.30 μ.μ. Η Μονή είναι κτισμένη μέσα σε ένα πανέμορφο δάσος με αρκετό χιόνι το χειμώνα γι’ αυτό πριν ανηφορίσετε για το μοναστήρι, θα ήταν προτιμότερο να τηλεφωνήσετε στις μοναχές για να ενημερωθείτε για την κατάσταση του δρόμου. Το τηλέφωνο Μονής είναι ανοικτό για επικοινωνία : καθημερινά 10 π.μ.-1 μ.μ. εκτός Τετάρτης και Παρασκευής, τηλ. : 2324 061842, https://ieramonianalipseos.gr.

Είναι ένα παλαιό βυζαντινό μοναστήρι, άγνωστο πότε κτίστηκε, όμως σύμφωνα με το ημερολόγιο του 1970 της Μονής προϋπήρχε από το 1878 ως αντρικό. Υπέστη πολλές καταστροφές από Τούρκους και Βούλγαρους, τα έτη 1913, 1917, 1944 και ανακατασκευάστηκε στην πορεία. Εντυπωσιάζει η αρχιτεκτονική του Καθολικού, τύπου ροτόντα, στο οποίο φυλάσσονται αρκετά λείψανα Αγίων, όπως των Αγίων Αρσενίου του Καππαδόκη και Ι. Χρυσοστόμου. Το 1979 μετά από ενέργειες του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή η Μονή μετατράπηκε σε γυναικεία. Γιορτάζει 40 μέρες μετά το Πάσχα, της Αναλήψεως.

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ

Από την Πρώτη και τη θέση Νέο Κιόσκι ΕΟΧΣ (περίπου 350 μ. υψόμετρο), ο δρόμος ανηφορίζει προς την Ιερά Μονή Αναλήψεως (υψόμετρο 930 μ., απόσταση 7 km). Για περισσότερη πεζοπορία θα ακολουθήσετε το βατό χωματόδρομο που οδηγεί στο Καταφύγιο Πρώτης «Μπουγάτινα» (1.200 μ., απόσταση περίπου 6 km).

Η ορειβατική διαδρομή περιλαμβάνει πολλές ενδιάμεσες στάσεις :

θέση Κιόσκι Ορειβατικού, με βρύση
θέση Κιόσκι Κυνηγών Πρώτης, με δροσερό νερό από τη βρύση Σωληναρούδι
Ξωκλήσι Προφήτη Ηλία (γιορτάζει στις 20 Ιουλίου)
θέση Κιόσκι Πουλιάνα του Ορειβατικού Συλλόγου Πρώτης
θέση Μονή Αναλήψεως
θέση Γούρνες, με ποτίστρες για τα ζώα των κτηνοτρόφων
Καταφύγιο Πρώτης, τερματισμός της διαδρομής

Πληροφορίες : Ελληνικός Ορειβατικός –Χιονοδρομικός Σύλλογος Πρώτης Σερρών, ΕΟΧΣ, τηλ. : 6979 630866.

ΠΡΩΤΗ ΣΕΡΡΩΝ – ΔΙΑΜΟΝΗ

Η Πρώτη δε διαθέτει ξενοδοχεία ή άλλα ενοικιαζόμενα καταλύματα. Για διαμονή στην περιοχή εξυπηρετεί το γειτονικό χωριό Ροδολίβος, που είναι και η έδρα του Δήμου Αμφίπολης.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Κάθε δυο χρόνια, το μήνα Μάιο, πραγματοποιείται στο Αθλητικό Κέντρο Πρώτης, η Πανελλήνια Μαθητιάδα. Περιλαμβάνει Ολυμπιακά αθλήματα, δράσεις των Παραολυμπιακών Αγώνων, και πολιτιστικές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή μαθητών Γυμνασίου από όλους τους Νομούς της χώρας, www.mathitiada.gr.

ΠΡΩΤΗ -ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Η Πρώτη Σερρών απέχει από την πόλη της Δράμας 28 Km, από τις Σέρρες 50 km και από τη Θεσσαλονίκη 125 Km (μέσω της Εγνατίας Οδού).